Της Ρούλας Ελευθεριάδου, μέλους του Γενικού Συμβουλίου
Μετά τις ανατροπές και τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης, εδώ και 30 χρόνια, η προσπάθεια να αμαυρώσουν και να συκοφαντήσουν τον σοσιαλισμό, αγριεύει όλο και περισσότερο. Η αστική τάξη, οι καπιταλιστές, οι εκμεταλλευτές του μόχθου της εργατικής τάξης, οι αντικομμουνιστές, οπορτουνιστές και κάθε είδους «δημοκράτες», ακόμα και κάποιοι «ανανήψαντες» που ζήσαν τον σοσιαλισμό και τα επιτεύγματα του, κάνοντας σημαία τις αδυναμίες που είχε και προβάλλοντας έναν «ανθρώπινο δημοκρατικό καπιταλισμό», με παραπληροφόρηση και συκοφαντίες προσπαθούν να σβήσουν από τη μνήμη των λαών και να μη μάθουν οι νέοι άνθρωποι, ότι όταν την εξουσία και τα μέσα παραγωγής τα έχουν αυτοί που παράγουν τον πλούτο, αυτοί που «γυρίζουν» το γρανάζι, και όχι οι καπιταλιστές εκμεταλλευτές τους, μπορεί να έχουν μια ζωή που θα καλύπτει τις δικές τους σύγχρονες ανάγκες. Και αυτό είχε γίνει και είχε ξεκινήσει το 1917. Έχει ανοίξει ο δρόμος για οικοδόμηση μιας άλλης πρωτόγνωρης κοινωνίας που αφεντικά θα είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι.
Φαίνεται, αυτοί που συκοφαντούν τον σοσιαλισμό και ρίχνουν τόνους λάσπη στην ιστορική και ηρωική διαδρομή των μπολσεβίκων – κομμουνιστών, διαστρεβλώνοντας τη σοβιετική ιστορία, προσπαθούν σε εμάς που γεννηθήκαμε και μεγαλώσαμε στη Σοβιετική Ένωση, σε εμάς που αποκτήσαμε σοβιετική παιδεία και μόρφωση, να μας πείσουν ότι δεν ζήσαμε καλά στο σοσιαλισμό.
Αδυναμίες υπήρχαν, όπως και λάθη και παραλείψεις. Ο σοσιαλισμός όμως οικοδομήθηκε με κινητήρια δύναμη την εργατική τάξη στην εξουσία, καταργώντας την εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, το πιο σημαντικό στοιχείο σε μια τέτοια κοινωνία.
Στη Σοβιετική Ένωση ζούσανε πάνω από 100 εθνικότητες. Έδωσε στους λαούς, ελευθερία, ανεξαρτησία και ισοτιμία. Δημιούργησε τους όρους για την πολιτική, οικονομική και πνευματική ανάπτυξη όλων των λαών της χώρας. Εκτιμούσαν τον κάθε άνθρωπο της εργασίας, τον προστάτευαν και τον προετοίμαζαν για τη μελλοντική του ζωή. Ο λαός της Σοβιετικής Ένωσης είχε εμπιστοσύνη στο σοσιαλιστικό κράτος για αυτό και στήριζε τη σοβιετική εξουσία.
Μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και την επικράτηση των μπολσεβίκων στον εμφύλιο πόλεμο που ακολούθησε, το νέο Σοβιετικό κράτος, με απελευθερωμένες τις παραγωγικές δυνάμεις από τα καπιταλιστικά δεσμά, ξεκίνησε την ανοικοδόμηση της χώρας με ραγδαίους ρυθμούς.
Με την εφαρμογή των πενταετών πλάνων, ξεκίνησε η ταχεία οικονομική εξέλιξη της Σοβιετικής Ένωσης. Με βάση τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό, οι αποφάσεις για τα πλάνα καθορίζονταν από τις ανάγκες όλων των εθνοτήτων και δημοκρατιών με ευθύνη του ειδικού οργάνου που ιδρύθηκε (ΓΚΟΣΠΛΑΝ-Εθνική Επιτροπή Σχεδιασμού) υπό την καθοδήγηση του Κομμουνιστικού Κόμματος της Σοβιετικής Ένωσης. Η υλοποίηση του πλάνου είχε γίνει το κίνητρο για τη σοβιετική εργατική τάξη (σταναχοβικό κίνημα, σοσιαλιστική άμιλλα, κόκκινα μεροκάματα κλπ.). Το πρώτο πενταετές πλάνο ξεκίνησε στα δύσκολα χρόνια της οικοδόμησης του πρώτου σοσιαλιστικού κράτους, του πρώτου κράτους της εργατικής τάξης (1928-1932).
Ολοκληρώθηκε μέσα σε τέσσερα (4) χρόνια. Κυριότερος ηγετικός κλάδος της εθνικής οικονομίας ήταν η βαριά βιομηχανία. Ο όγκος της παραγωγής διπλασιάστηκε: ηλεκτρική ενέργεια 2,7 φορές, κάρβουνο-πετρέλαιο 1,8 φορές, ατσάλι 1,4 φορές, τσιμέντο 2 φορές, σιδεροκοπτικές μηχανές 10 φορές, τρακτέρ-αυτοκίνητα 30 φορές. Στην πόλη Ιβάνοβο χτίστηκαν και ξεκίνησαν τη λειτουργία τους: το μεγαλύτερο στην Ευρώπη εργοστάσιο υφαντουργίας, κλωστοϋφαντουργίας, εργοστάσιο κατασκευής μηχανών για τυρφάνθρακα, στο κάτω Νόβγκοροντ, εργοστάσιο κατασκευής αυτοκινήτων, στο Χάρκοβο και Στάλινγκραντ, εργοστάσια τρακτέρ. Ήδη, στα τέλη του 1930 στη χώρα δεν υπήρχε ανεργία και αναλφαβητισμός. Συνολικά χτίστηκαν 1.500 μεγάλες βιομηχανίες, το εθνικό εισόδημα αυξήθηκε πάνω από δύο φόρες, χτίστηκε ο μεγαλύτερος στον κόσμο σταθμός παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειες (Δνεπρογκρές). Χτίστηκαν εργοστάσια μεταλλουργίας στο Μαγνητογκόρσκ, Λιπέτσκ, Τσελιαμπίνσκ, Νόβο Κουζνέτσκ, Νορίλσκ, Σβερντλόβσκ. Αυτοκινητοβιομηχανίες: Gaz, Zys, δημιουργήθηκε βιομηχανία μηχανοκατασκευών και νέοι κλάδοι παραγωγής μηχανών και εγκαταστάσεων. Ξεκίνησε να λειτουργεί η σιδηροδρομική γραμμή Τουρκεστάν – Σιβηρία, ενώ καθιερώθηκε η 7ωρη εργασία. Έγινε σοσιαλιστική μεταρρύθμιση της αγροτικής οικονομίας: 211 χιλιάδες κολχόζ, 150 χιλιάδες τρακτέρ και 2.446 μηχανοστάσια για τρακτέρ, ενώ 70 χιλιάδες πολίτες αποφοίτησαν από ανώτερα και μέσα εκπαιδευτικά ιδρύματα. Ερχόταν 2η στον κόσμο στην παραγωγή μηχανημάτων και χυτοσίδηρο, όπως και στην εξόρυξη πετρελαίου. Και όλα αυτά επιτεύχθηκαν μέσα σε 4 χρόνια του πρώτου 5ετούς πλάνου.
Στο 2ο 5ετές πλάνο (1933-1937) το εθνικό εισόδημα ανέβηκε 2,1 φορές, τα βιομηχανικά προϊόντα 2,1 φορές, η αγροτική οικονομία 1,3 φορές. Χτίζεται η μεγαλύτερη βάση στη χώρα, εξόρυξης κάρβουνου και χυτοσιδήρου. Το 1935 στη Μόσχα ξεκινάει η λειτουργία του Μετρό, ενώ πλατιά αναπτύσσεται το σταχανοβικό κίνημα. Ολοκληρώθηκαν οι εργασίες του πλωτού καναλιού Μόσχα Βόλγα 128 χλμ. Η αποστολή του Ιβάν Παπάνιν (πολικός εξερευνητής-επιστήμονας) αποβιβάζεται στον Βόρειο Πόλο και δημιουργεί τον πρώτο επιστημονικό σταθμό. Το πλήρωμα του αεροπλάνου ANT-25 με του Τσκάλοφ, Μπαϊντούκοφ, Μπελιακόφ εκτελούν την πτήση Σοβιετική Ένωση – Αμερική μέσω Βόρειου Πόλου χωρίς ενδιάμεσο σταθμό. Χτίστηκαν 4,5 χιλιάδες μεγάλα βιομηχανικά συγκροτήματα (εργοστάσια κατασκευής τανκς, αεροπλάνων και όπλων) και εκπαιδεύτηκαν υψηλού επιπέδου στελέχη. Σε υψηλούς ρυθμούς κινήθηκε η ανάπτυξη της εθνικής αεροπορικής βιομηχανίας, χτίστηκαν καινούργια πανεπιστήμια και το πλωτό κανάλι Μπελομόρ-Μπαλτίσκι, μήκους 227 χλμ. Χτίστηκαν σχολεία -3.600 σχολικά κτήρια σε πόλεις και σε κωμοπόλεις και 15 χιλιάδες στα χωριά. Στα κολχόζ και στα σοβχόζ υπήρχαν 456 χιλιάδες τρακτέρ, 128 χιλιάδες αλωνιστικές μηχανές, 146 χιλιάδες φορτηγά. Ήδη στα πρώτα πενταετή πλάνα η Σοβιετική Ένωση είχε δημιουργήσει ισχυρή βιομηχανία με τη συμμαχία εργατών, αγροτών, διανοούμενων.
Και να σκεφτεί κανείς ότι το 1933 ήταν μόλις 16 χρόνια από την ίδρυση του πρώτου κράτους της εργατικής τάξης στην ανθρώπινη ιστορία. Συγκρίνοντας την ανάπτυξη του βραχύβιου Σοβιετικού κράτους με τις τότε αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες, δηλαδή με οικονομίες που χτίζονταν επί αιώνες κατακλέβοντας την εργασία της εργατικής τάξης, αποσπώντας τον φυσικό πλούτο και σκλαβώνοντας εκατομμύρια χέρια από τις αποικίες, θα διαπιστώσουμε ότι δεν υπάρχει ιστορικό προηγούμενο τέτοιας ταχύτατης κι ολόπλευρης ανάπτυξης της ανθρώπινης κοινωνίας. Γεγονός που οφείλεται στην απελευθέρωση των παραγωγικών δυνάμεων, που για πρώτη φορά γίνονται ιδιοκτήτες των μέσων παραγωγής.
Το τρίτο 5ετές πλάνο δεν ολοκληρώθηκε αφού το 1941 ξεκίνησε ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος. Τα πρώτα τρία χρόνια του 3ου 5ετούς πλάνου (1938-1941), η βιομηχανική παραγωγή αυξήθηκε 45%, η βιομηχανία μηχανοκατασκευών αυξήθηκε κατά 70%, η οποία αποτελούσε τη βάση της βιομηχανικής ανάπτυξης και της τεχνικής προόδου της εθνικής οικονομίας. Το 1939 η Σοβιετική Ένωση είχε περισσότερα πανεπιστήμια και φοιτητές σε σχέση με τις χώρες της Ευρώπης.
Την περίοδο 1938-1942 λειτούργησαν 3.000 καινούργια εργοστάσια (παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας από υδροηλεκτρικούς σταθμούς που χτίστηκαν στον ποταμό Βόλγα, τον Κάμα και τον Δνείπερο και στους ποταμούς της Σιβηρίας, εργοστάσια παραγωγής σιδηρομεταλλεύματος, χυτοσιδήρου, χάλυβα, διυλιστήρια). Οι κλιματικές συνθήκες στη Σιβηρία ήταν ακραίες καθ’ όλη τη διάρκεια του χρόνου. Καμία άλλη χώρα δεν είχε τόση ποικιλία φυσικών συνθηκών, όπως η Σοβιετική Ένωση: όταν στο Βερχογιάνσκ έκανε ψύχος -70°, στην Υπερκαυκασία γινόταν συγκομιδή των εσπεριδοειδών και του τσαγιού, και στην κεντρική Ασία άνθιζαν τα δέντρα. Το 1940 ο αριθμός των εργαζομένων αυξήθηκε στο 31,2 εκατομμύρια σε σύγκριση με το 1928 που ήταν 11,5 εκατομμύρια.
Άραγε μπορούσαν οι καπιταλιστικές χώρες να βλέπουν ατάραχες την αλματώδη άνοδο της οικονομίας της Σοβιετικής Ένωσης που βασίζονταν στο σοσιαλιστικό σύστημα οικονομίας και στη σοσιαλιστική εξουσία των μέσων παραγωγής; Όχι δεν μπορούσαν.
Το 5ετές πλάνο διακόπηκε από την επίθεση των φασιστικών στρατευμάτων στις 22 Ιούνη 1941. Βλέποντας την επιθετική πολιτική της φασιστικής Γερμανίας, μεγάλο τμήμα της σοβιετικής οικονομίας στράφηκε στην ικανοποίηση των νέων αναγκών που δημιουργήθηκαν, στη στρατιωτική άμυνα της χώρας. Αναγκαστικά αυξήθηκαν οι στρατιωτικές δαπάνες, ενώ ξεκίνησε και η μαζική παραγωγή καινούργιων ειδών στρατιωτικής τεχνολογίας και εξοπλισμού, π.χ. τανκ Τ-34, ολμοβόλο «Κατιούσα», βομβαρδιστικά αεροπλάνα. Η Σοβιετική Βιομηχανία από το 1941 μέχρι το Σεπτέμβρη του 1945, κατασκεύασε 147 χιλιάδες αεροπλάνα, 104 χιλιάδες τανκς και 489 χιλιάδες πυροβόλα όπλα.
Ο Σοβιετικός λαός έκανε άθλους που σε καμιά καπιταλιστική κοινωνία δεν θα μπορούσαν να πραγματοποιηθούν. Στις αρχές του πολέμου κατάφεραν να μετακινήσουν στα μετόπισθεν 1.310 μεγάλα εργοστάσια, 1,5 εκατομμύρια βαγόνια με φορτίο και 10 εκατομμύρια ανθρώπους. Το κίνητρο για αυτά τα κατορθώματα ήταν η υπεράσπιση των ιδανικών του σοσιαλισμού και της ζωή που οικοδομούσε ο λαός για τον λαό. Η αντοχή και η υπεροχή του σοσιαλισμού επιβεβαιώθηκε την περίοδο του Μεγάλου Πατριωτικού Πολέμου. Ο σοσιαλισμός νίκησε τον φασισμό, ο οποίος ήταν και είναι γέννημα-θρέμμα του καπιταλισμού. Η Σοβιετική Ένωση είχε τεράστιες απώλειες σε ανθρώπινες ζωές -27 εκατομμύρια. Παράλληλα καταστράφηκαν βιομηχανίες, οι χιτλερικοί κάψανε και καταστρέψανε 1.710 πόλεις, 70 χιλιάδες χωριά, πάνω από 6 εκατομμύρια κτήρια, αφήνοντας 25 εκατομμύρια ανθρώπους χωρίς στέγη, 31.850 εργοστάσια, 65.000 χλμ. σιδηροδρομικών γραμμών, 4.100 σταθμούς, 40 χιλιάδες νοσοκομεία, 84 χιλιάδες σχολεία, τεχνικές σχολές, πανεπιστήμια, 43 χιλιάδες βιβλιοθήκες, 36 χιλιάδες ταχυδρομεία, 239 χιλιάδες ηλεκτρογεννήτριες και 175 χιλιάδες μηχανοκατασκευές. Καταστρέψανε και κατακλέψανε 98 χιλιάδες κολχόζ, 1.976 σοβχόζ, 1.890 μηχανοστάσια τρακτέρ, μεταφέρανε στη Γερμανία 71 εκατομμύρια ζώα παραγωγής (αγελάδες, γουρούνια, άλογα κλπ.). Καταστράφηκε το 30% του εθνικού πλούτου και όμως, καταφέραν να σταθούν στα πόδια τους.
Η βασική οικονομικο-πολιτική στρατηγική του 5ετους πλάνου μετά τον πόλεμο ήταν, σε σύντομο χρονικό διάστημα να αποκατασταθούν οι πληγείσες περιοχές της χώρας. Το πλάνο προέβλεπε την αποκατάσταση κατεστραμμένων από τον πόλεμο περιοχών, αύξηση του επιπέδου της βιομηχανίας σε προπολεμική κατάσταση, άνοδο της αγροτικής οικονομίας, βελτίωση του επιπέδου ζωής του Σοβιετικού λαού.
Οι αστοί, νικητές και ηττημένοι του Β’ ΠΠ, δεν πίστευαν ότι η οικονομία της Σοβιετικής Ένωσης θα ανακάμψει και θα φτάσει στο επίπεδο που είχε πριν τον πόλεμο και ακόμη περισσότερο. Και όμως, ήδη το 1948, χωρίς ξένα κεφάλαια, χάρη στην κεντρικά σχεδιασμένη οικονομία και την αυτοθυσία του Σοβιετικού λαού, καταφέραν να φτάσουν την οικονομία στο προπολεμικό επίπεδο με το πενταετές πλάνο (1946-1950) το οποίο τελικά ολοκληρώθηκε μέσα σε 4 χρόνια και επικυρώθηκε από το ανώτατο Σοβιέτ στις αρχές του 1946.
Τα εργοστάσια που κατασκεύαζαν στρατιωτικό οπλισμό, μετατράπηκαν ταχύτατα σε εργοστάσια κατασκευής προϊόντων για ειρηνικούς σκοπούς.
Τα εργατικά συνδικάτα της χώρας ξεκίνησαν πανσοβιετική σοσιαλιστική άμιλλα για να υλοποιήσουν το 4ο πενταετές πλάνο. Χιλιάδες εργάτες πήραν προσωπικά πλάνα και ξεκίνησαν να εφαρμόζουν ταχύτατες μεθόδους εργασίας. Η Κομσομόλ (νεολαία του ΚΚ της Σοβιετικής Ένωσης) πήρε μέρος ενεργά στην αποκατάσταση 15 παλαιών πόλεων της χώρας, που καταστράφηκαν από τον πόλεμο. Επίσης, σημαντική ήταν η συμμετοχή της και στα πρώτα 5ετή πλάνα. Γιατί «Εκείνο που ιδιαίτερα χαρακτηρίζει τους νέους είναι η εξαιρετικά δυνατή εσωτερική τους παρόρμηση να κάνουν πράξη τα ιδανικά τους. Οι νέοι είναι πάντα έτοιμοι να κάνουν θυσίες, λαχταρούν πάντα να πάνε από τη μια άκρη της γης στην άλλη, να ταξιδέψουν στη θάλασσα χωρίς να τους νοιάζει αν είναι μούτσοι ή αν είναι στη γέφυρα του καπετάνιου, να ανακαλύψουν καινούργιες χώρες και ένα σωρό άλλα. η λαχτάρα για τα μεγάλα, η λαχτάρα να κάνουν σπουδαία κατορθώματα παλληκαριάς, να κάνουν θαύματα για το λαό στην επιστήμη και σε άλλους τομείς χαρακτηρίζει τους σημερινούς νέους.» -Μ.Ι. Καλίνιν, 1926 συνέδριο της Κομσομόλ.
Η αλληλεγγύη ήταν άλλο ένα σημαντικό χαρακτηριστικό που έφεραν στην επιφάνεια οι νέες σχέσεις παραγωγής. Στις περισσότερες κατεστραμμένες περιοχές, όπως η δημοκρατία της Λευκορωσίας, Μολδαβία, Ουκρανία, η ανοικοδόμηση έγινε με τη συμμετοχή κόσμου από όλη τη Σοβιετική Ένωση.
Οι υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης της βαριάς βιομηχανίας και η αύξηση της αγροτικής παραγωγής, έγινε χάρη στην αξιοποίηση των χερσαίων εδαφών στην περιοχή της Σιβηρίας, των Ουραλίων και του Καζακστάν. Συνολικά 36 εκατομμύρια εκτάρια δημιούργησαν την ισχυρή σιτοπαραγωγική βάση.
Επίσης την περίοδο 1946-1950 χτίστηκαν 201 εκατομμύρια μ2 κατοικίας. Το κράτος και τα κολχόζ έχτισαν 18.540 σχολεία. Από τον κρατικό προϋπολογισμό χτίστηκαν παιδικοί σταθμοί για 120 χιλιάδες παιδιά. Αυξήθηκαν οι φοιτητές στα πανεπιστήμια κατά 50% το 1950 σε σύγκριση με το 1940. Αυξήθηκαν κατά 50% οι γιατροί και συνέχισαν να αυξάνονται σε όλη τη διάρκεια της σοβιετικής περιόδου (το 1970 το 1/3 του συνόλου των γιατρών του πλανήτη, ήταν στη Σοβιετική Ένωση). Την ίδια περίοδο (1946-50) γίνεται σταδιακή μείωση των τιμών 2 και 2,5 φορές, σε τρόφιμα και σε προϊόντα γενικής χρήσης. Το βιοτικό επίπεδο των πολιτών βελτιωνόταν ταχύτατα και ο κόσμος ένοιωθε σιγουριά για την επόμενη μέρα. Η Σοβιετική Ένωση γίνεται λαμπρό παράδειγμα για την παγκόσμια εργατική τάξη, γεγονός που ανησυχεί αφάνταστα τους καπιταλιστές του πλανήτη. Έτσι εξηγείται το άσβεστο μίσος των αστών για τη Σοβιετική Ένωση και για τον ηγέτη των μπολσεβίκων-κομμουνιστών εκείνης της περιόδου…
Η σοσιαλιστική οικοδόμηση έφερε μαζί της την πολιτιστική επανάσταση στη Σοβιετική Ένωση. Η εξάλειψη του αναλφαβητισμού στα πρώτα χρόνια της σοβιετικής εξουσίας, έγινε πραγματικά υπόθεση όλου του λαού. Μια δεκαετία μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, την περίοδο 1957-1958 οι μαθητές στα σχολεία γενικής μόρφωσης ήταν 28,7 εκατομμύρια και μαζί με τους μαθητές των σχολείων για τους ενήλικες 31 εκατομμύρια. Το 1958 αποφοίτησαν από τα γενικά σχολεία και τα σχολεία της αγροτικής και εργατικής νεολαίας, 1,6 εκατομμύρια νέοι και νέες.
Κατά το αυτό χρονικό διάστημα, στα ανώτερα εκπαιδευτικά ιδρύματα αλλά και στις τεχνικές σχολές της χώρας, σπούδαζαν πάνω από 4 εκατομμύρια φοιτητές. Αριθμός τετραπλάσιος από εκείνους που φοιτούσαν συνολικά στις μεγάλες καπιταλιστικές χώρες, όπως η Αγγλία, Γαλλία, Δυτική Γερμανία και Ιταλία, οι οποίες συνολικά είχαν σχεδόν ίσο πληθυσμό με τη Σοβιετική Ένωση.
Γινόταν προσπάθεια να υπάρχει σύνδεση της μέσης και της ανώτατης σχολής με τη ζωή, να συνδεθεί η μόρφωση με την παραγωγική διαδικασία, να συνδυάζεται η γενική, η πολυτεχνική και η επαγγελματική μόρφωση για την καλύτερη κατάρτιση στελεχών για όλους τους κλάδους της οικονομίας, της επιστήμης και του πολιτισμού.
Από το σοβιετικό σχολείο βγήκαν εκατομμύρια μορφωμένοι πολίτες, με εξειδίκευση στις κατασκευές, στις επιστήμες, στον πολιτισμό. Δημιούργησαν ευρύτατο δίκτυο επιστημονικών – ερευνητικών ιδρυμάτων. Το κέντρο της σοβιετικής επιστήμης ήταν η Ακαδημία των Επιστήμων της Σοβιετικής Ένωσης. Η μέγιστη επίτευξη ήταν η χρήση της ατομικής ενέργειας για ειρηνικούς σκοπούς, όπως π.χ. στη βιολογία, βιομηχανία, ιατρική, γεωργία.
Το σοβιετικό κράτος θεωρούσε την προστασία της υγείας του λαού ως ένα από τα κυριότερα καθήκοντα και υποχρεώσεις. Η ιατρική περίθαλψη ήταν δωρεάν για όλο τον πληθυσμό της χώρας. Η προστασία της υγείας των σοβιετικών πολιτών ήταν εξασφαλισμένη χάρη στο ευρύτατο δίκτυο των ιατρικών ιδρυμάτων που υπήρχαν, π.χ. πολυκλινικές, νοσοκομεία, θεραπευτήρια, στα οποία εργαζόταν έμπειρο ιατρικό προσωπικό. Η ιατρική περίθαλψη υπήρχε για τους εργαζόμενους τόσο στον τόπο κατοικίας, όσο και στον τόπο εργασίας. Στα εργοστάσια και στα ορυχεία υπήρχαν ειδικές πολυκλινικές. Οι δαπάνες το 1965 για την ανοικοδόμηση καινούργιων νοσοκομείων, για την κοινωνική πρόνοια, για τη φυσική αγωγή και τα αθλήματα, όπως επίσης και την ιατρική βιομηχανία, ανερχόταν σε 25,4 δισεκατομμύρια ρούβλια, 80% μεγαλύτερη από την περίοδο 1952-1958, ενώ το ίδιο διάστημα τριπλασιάστηκε η παραγωγή ιατρικών ειδών. Τα αθλήματα και η φυσική αγωγή συνέβαλαν στην καλύτερη υγεία του λαού. Στη χώρα είχε δημιουργηθεί ειδικό σύστημα φυσικής αγωγής των σοβιετικών πολιτών και περιλάμβανε τα προσχολικά ιδρύματα, τα σχολεία, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τον στρατό, τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, τους γεωργικούς συνεταιρισμούς, τις οικογένειες. Το κράτος και οι συνδικαλιστικές οργανώσεις δαπανούσαν μεγάλα ποσά για την ανάπτυξη της φυσικής αγωγής. Τη δεκαετία 1950-1960 οι κρατικές επιχορηγήσεις για τον αθλητισμό και την προστασία της υγείας του λαού, είχαν διπλασιαστεί. Χαρακτηριστικό του σοβιετικού αθλητισμού, ήταν η μαζικότητα του. Οι εθελοντικοί αθλητικοί σύνδεσμοι που αποτελούνταν από 200 χιλιάδες αθλητικές οργανώσεις των βιομηχανικών επιχειρήσεων, των κολχόζ, των σοβχόζ, των εκπαιδευτικών και άλλων ιδρυμάτων, είχαν στις γραμμές τους πάνω από 20 εκατομμύρια μέλη. Υπήρχαν 1.500 και πλέον στάδια, 7 χιλιάδες αίθουσες αθλητισμού και γυμναστικής, 25 χιλιάδες ποδοσφαιρικά γήπεδα, 200 χιλιάδες αθλητικά γήπεδα, εκατοντάδες κολυμβητήρια, εγκαταστάσεις για χειμερινά αθλήματα κ.α. Παράγονται πολλά αθλητικά όργανα και εφόδια.
Μεγάλη φροντίδα έδειχνε ο σοβιετικός λαός για τα παιδιά του. Η προσοχή και η μέριμνα συνόδευαν τα παιδιά από τη στιγμή τη γέννησης τους. Δημιουργήθηκε τεράστιο δίκτυο παιδικών ιδρυμάτων, κέντρα παροχής ιατρικών συμβουλών στις μητέρες, νοσοκομεία, σανατόρια, βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί, ο αριθμός των οποίων αυξανόταν κάθε χρόνο. Από το 1928 έως το 1957, ο αριθμός των θέσεων στους βρεφικούς και παιδικούς σταθμούς, αυξήθηκε από 192 χιλιάδες στα 3,1 εκατομμύρια και πλέον. Κάθε καλοκαίρι στις παιδικές κατασκηνώσεις ξεκουραζόντουσαν πάνω από 5,5 εκατομμύρια παιδιά. Επειδή στο Σοβιετικό σύστημα, η φροντίδα για τα βρέφη και τα παιδιά έπαιζε καθοριστικό ρόλο για την ανάπτυξή τους και έπρεπε να είναι συνεχής, οι βρεφικοί και παιδικοί σταθμοί μεταφερόντουσαν στην εξοχή.
Στη χώρα των Σοβιέτ, λειτουργούσαν ειδικά παιδικά θέατρα και κινηματογράφοι, βιβλιοθήκες και μέγαρα πιονέρων, σταθμοί μικρών τεχνικών και μικρών φυσιολατρών, μουσικά και χορογραφικά σχολεία, στάδια και τουριστικές κατασκηνώσεις. Από μικρή ηλικία τα παιδιά ανέπτυσσαν, υπό την επίβλεψη έμπειρων παιδαγωγών, τα ταλέντα και τα χαρίσματα τους, ενώ σκληραγωγούνταν σωματικά.
Επικουρικό, αλλά σημαντικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση έπαιζε και η παιδική ραδιοφωνική εκπομπή που ξεκίνησε το 1925 και ακουγόταν σε όλη την σοβιετική επικράτεια (πιονέρσκαγια ζόρκα – η αυγή των πιονέρων). Τα πρώτα χρόνια της οικοδόμησης, το ραδιόφωνο έπαιξε καθοριστικό ρόλο στη διαπαιδαγώγηση των παιδιών. Το 90% των εκπομπών καθημερινά ήταν εκπαιδευτικές με σκοπό κάθε παιδί να αποκτήσει ζήλο για γνώση και το σημαντικότερο ήταν ότι αυτές τις εκπομπές τις έκαναν τα ίδια τα παιδιά. Υπήρχαν ειδήσεις για τα παιδιά, παίρναν συνεντεύξεις από τους ήρωες της εργασίας, επιστήμονες, ηθοποιούς, ενώ συμμετείχαν διακεκριμένοι καλλιτέχνες. Μέσα από τις εκπομπές, όχι μόνο τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες, καθόριζαν το πρόγραμμα της ημέρας. Ξεκινούσε με γυμναστική κάθε πρωί, στις 7:40 η εκπομπή των πιονέρων, στις 8:00 ειδήσεις, 8:30 οι γονείς στη δουλειά και τα παιδιά στο σχολείο. Στις 10:00 παραμύθι για τα μικρά παιδιά (είτε στο σπίτι, είτε στους παιδικούς σταθμούς). Στις 16:00 επιστροφή από το σχολείο, ενώ ξεκινούσε η εκπομπή για τους έφηβους, η οποία βοηθούσε τον επαγγελματικό προσανατολισμό και καλλιεργούσε την αγάπη για τη μουσική, τον πολιτισμό, την επιστήμη. Άλλα παιδιά ήταν σε αθλητικές δραστηριότητες, ή έπαιζαν στις αλάνες. Τα παιδιά στέλναν χιλιάδες γράμματα στην εκπομπή, με ποιήματα και διηγήματα που ακουγόντουσαν μέσα από τις εκπομπές, οι οποίες μεγάλωσαν πολλές γενιές. Στηνόντουσαν παιδικές παραστάσεις με περιεχόμενο επεξεργασμένο από επιστήμονες (π.χ. βιολόγους, γιατρούς κ.α.) και με αυτόν τον τρόπο περνούσαν γνώσεις σχετικές με τις αντίστοιχες ειδικότητες. Μέσα σε αυτές τις παραστάσεις ακούγανε για τους ήρωες των βιβλίων της παιδικής λογοτεχνίας. Οι συγγραφείς των παραστάσεων αυτών, απευθυνόντουσαν στα πιο πολυδιαβασμένα παιδιά στον κόσμο, τα σοβιετικά παιδιά.
Στη Σοβιετική Ένωση έδιναν μεγάλη σημασία και στη διατροφή των παιδιών. Το σοβιετικό σύστημα σχολικής διατροφής, ξεκίνησε το 1918, όταν το σοβιέτ των λαϊκών κομισάριων, ψήφισε διάταγμα με την υπογραφή του Λένιν για «Ενίσχυση της Παιδικής Διατροφής». Η δουλειά ξεκίνησε από το μηδέν, σε πολύ δύσκολες συνθήκες μεταπολεμικής καταστροφής, οικονομικής κρίσης, κοινωνικής και πολιτικής αστάθειας, χωρίς εμπειρία, χωρίς πόρους και εξειδικευμένο προσωπικό. Παρ’ όλες τις δυσκολίες τα κατάφεραν: πρώτα μαζέψαν στοιχεία για τις σχολικές εγκαταστάσεις και σε τι κατάσταση ήταν. Δημιουργήθηκαν σε όλη τη χώρα, επιστημονικά-ερευνητικά ινστιτούτα προστασίας της υγείας των παιδιών. Μια από τις κατευθύνσεις ήταν η μελέτη και επεξεργασία της οργάνωσης της διατροφής των μαθητών. Στα νέα σχολικά συγκροτήματα που χτιζόντουσαν, υπήρχε η προϋπόθεση για την ύπαρξη τραπεζαρίας, ή μπουφέ αναλόγως των δυνατοτήτων. Υπήρχαν οι εξής μορφές εξυπηρέτησης των μαθητών. Για μαθητές 1ης έως και 5ης τάξης, το πρωινό και το μεσημεριανό γεύμα ήταν ομαδικό. Για τους μεγαλύτερους μαθητές ίσχυε η αυτοεξυπηρέτηση.
Το μενού περιλάμβανε κρύα πιάτα, αρτοσκευάσματα, διάφορα γαλακτοκομικά προϊόντα, θερμός με ζεστά ροφήματα (τσάι-κακάο), κομπόστα. Το πρωί στους μπουφέδες απαραίτητο ήταν το γάλα και τα γαλακτοκομικά προϊόντα και αρτοσκευάσματα, φρέσκα φρούτα, λαχανικά και χυμοί. Το χειμώνα και την άνοιξη η σχολική διατροφή εμπλουτιζόταν με βιταμίνες Α και C. Μετά το γεύμα, τα παιδιά επέστρεφαν τα άδεια σκεύη στην κουζίνα. Το μεσημεριανό είχε πρώτο, δεύτερο και τρίτο πιάτο. Συνολικά το μενού είχε 15 παραλλαγές με μηδαμινό κόστος. Αυτά ήταν πληρωμένα από το κράτος ή τα συνδικάτα.
Ανάπτυξη υπήρχε και στον πολιτισμό. Οι παράγοντες της σοβιετικής λογοτεχνίας, της μουσικής, των εικαστικών τεχνών, του θεάτρου και του κινηματογράφου, δημιουργούσαν για τον εργαζόμενο λαό.
Εκατοντάδες θέατρα και αίθουσες συναυλιών, χιλιάδες λέσχες και κινηματογράφοι, μουσεία και πινακοθήκες είχαν ανοίξει για όλους τους εργαζόμενους. Ιδρύθηκαν λαϊκά πανεπιστήμια πολιτισμού με πρωτοβουλία των εργαζομένων και υπήρχαν σε όλες τις πόλεις της Σοβιετικής Ένωσης.
Σε αυτά γινόντουσαν διαλέξεις από ανθρώπους του πολιτισμού και της τέχνης, αλλά και από φοιτητές των καλλιτεχνικών και μουσικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων που μάθαιναν στους εργαζόμενους τους θησαυρούς του παγκόσμιου πολιτισμού, τη θεατρική και εικαστική τέχνη και τη μουσική. Αναπτύχθηκε η λογοτεχνία όλων των λαών της Σοβιετικής Ένωσης, συμπεριλαμβανομένων και των λαών που πριν την επανάσταση δεν είχαν δική τους γραφή.
Και όλα αυτά γίναν γιατί υπήρχε η κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση και εφαρμόστηκε ο μαρξισμός-λενινισμός στην πράξη. Η εργατική τάξη ρίχτηκε με ζήλο να δημιουργήσει μια κοινωνία όπως την επιθυμούσε η ίδια.
Ένας από τους μπολσεβίκους-κομμουνιστές που αφιέρωσε τη ζωή του στην κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση της σοβιετικής νεολαίας, ο Μιχαήλ Ιβάνοβιτς Καλίνιν σε ομιλία του στο Πανεπιστήμια του Σβερτλόφ το 1926 επισήμανε: «Μαθαίνω τον μαρξισμό σημαίνει πως έκανα κτήμα μου τη μαρξιστική μέθοδο, να πλησιάζω όλα τα άλλα προβλήματα που συνδέονται με τη δουλειά μου. Η νέα γενιά πρέπει να αποκτήσει όχι μόνο τις βάσεις των πολιτικών γνώσεων, μα και να προσέχουν ώστε οι πολιτικές τους γνώσεις να βασίζονται σε εκείνους τους τομείς της γενικής μόρφωσης που θεωρούνται απαραίτητοι για ένα λιγότερο ή περισσότερο ανεπτυγμένο άνθρωπο. Η τέτοια μόρφωση, οι τέτοιες γνώσεις δεν πρέπει να αγνοούνται. Το έργο της οικοδόμησης του σοσιαλιστικού κράτους απαιτεί όλο και πιο καταρτισμένα στελέχη. Είναι αδύνατον σήμερα να πλησιάσει κανείς τα κοινωνικά φαινόμενα με τρόπο πρωτόγονο. Αντίθετα η μαρξιστική διαλεκτική μας διδάσκει πως εκείνο που χθες ήταν μαύρο, έγινε άσπρο σήμερα. Και εκείνο που ήταν κόκκινο χθες είναι σήμερα άσπρο. Πρέπει να μπορούμε σε κάθε περίπτωση να πλησιάζουμε το κάθε φαινόμενο με έναν βαθύ μαρξιστικό τρόπο. Να μπορούμε να πιάνουμε το πρόβλημα στο σύνολο του και συγχρόνως να μπορούμε να αναλύσουμε το εσωτερικό του περιεχόμενου… Απαιτείται βέβαια κολοσσιαία προκαταρκτική μαρξιστική μόρφωση. Η Σοβιετική Ένωση, τολμώ να ισχυριστώ, βρίσκεται μπροστά από όλες τις ευρωπαϊκές και μη ευρωπαϊκές χώρες, από την άποψη της πολιτικής διαπαιδαγώγησης, της πολιτικής δραστηριότητας των μαζών και της πολιτικής σκέψης. Δύσκολα μπορεί να αμφιβάλει κανείς για αυτό, παρά το γεγονός ότι η πολιτική δραστηριότητα δεν έχει φτάσει σε ένα αρκετά υψηλό επίπεδο, ώστε να μπορεί να αντιμετωπιστεί η κολοσσιαία συστηματική ανοικοδομητική δουλειά που γίνεται».
Τα λάθη και οι παραλείψεις, η επιλογή καπιταλιστικών μεθόδων για τη λύση νέων άγνωστων προβλημάτων που έφερνε η σοσιαλιστική ανάπτυξη, αδυνάτησαν τον κεντρικό σχεδιασμό, οδήγησαν στην παλινόρθωση του καπιταλισμού. Έφεραν τους κεφαλαιοκράτες με τους πολιτικούς τους εκπροσώπους στην εξουσία. Νόμος στον καπιταλισμό είναι το κέρδος το οποίο προέρχεται από την εκμετάλλευση της μισθωτής εργασίας των εργαζομένων. Το κεφάλαιο -εφοπλιστές, βιομήχανοι, τραπεζίτες- έχουν εξαπολύσει μεγάλη επίθεση, σε παγκόσμια κλίμακα, στα εργασιακά δικαιώματα. Το καπιταλιστικό κίνητρο -να συσσωρεύει όσο το δυνατόν μεγαλύτερη υπεραξία γονατίζοντας τους λαούς με ακρίβεια, φτώχεια, ανεργία, με χιλιάδες άστεγους, με υγεία και παιδεία που λογίζεται ως εμπόρευμα.
Τα γεγονότα στο Καζακστάν, στις αρχές του 2022, που οδήγησαν στις τεράστιες εργατικές κινητοποιήσεις στην πρώην σοβιετική δημοκρατία της κεντρικής Ασίας, είναι αποτέλεσμα των ανατροπών των σοσιαλιστικών σχέσεων παραγωγής. Στην καπιταλιστική «δημοκρατία», όταν τα μέσα παραγωγής πέρασαν στα χέρια του κεφαλαίου και στις πολυεθνικές εταιρείες, ντόπιες και ξένες, οι κοινωνικές παροχές εξαφανίστηκαν, οξύνθηκαν τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, η συνδικαλιστική και πολιτική έκφραση των εργαζομένων (βλέπε ΚΚ Καζακστάν) απαγορεύθηκε. Σε μια χώρα που έχει τεράστιο απόθεμα σε πετρέλαιο, φυσικό αέριο και άλλο ορυκτό πλούτο (π.χ. ουράνιο, χρυσό), την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, το κόστος για το ηλεκτρικό ρεύμα έφτανε μόλις τα 4 καπίκια την κιλοβατώρα, το φυσικό αέριο παρεχόταν σχεδόν τζάμπα, η θέρμανση λειτουργούσε 24 ώρες σε δωρεάν παραχωρημένα σπίτια, το ζεστό νερό ήταν διαθέσιμο όλο το εικοσιτετράωρο με εξαιρετικά χαμηλή επιβάρυνση. Τώρα, στο βασίλειο της «ελεύθερης αγοράς», οι λαϊκές οικογένειες δεν μπορούν πλέον να επιβιώσουν, ειδικά κατά τον χειμώνα που λόγω των κλιματικών συνθηκών είναι ιδιαίτερα βαρύς, αφού η ενέργεια, από κοινωνικό προϊόν έχει μετατραπεί σε πανάκριβο εμπόρευμα. Οι εργατικές κινητοποιήσεις ανησύχησαν τις αστικές τάξεις και άλλων πρώην σοσιαλιστικών δημοκρατιών με προεξέχουσα εκείνη της καπιταλιστικής Ρωσίας. Η απαράδεκτη στρατιωτική επέμβαση της Ρωσίας, μέσω του Οργανισμού του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας (ΟΣΣΑ) κατέληξε στη δολοφονία δεκάδων, τον τραυματισμό εκατοντάδων και τη σύλληψη χιλιάδων εργατών.
Στη χώρα μας, όπως και σε κάθε καπιταλιστική χώρα, κινητήρια δύναμη της κοινωνίας είναι το κεφάλαιο (εφοπλιστές, βιομήχανοι, τραπεζίτες) και ειδικά το κυνήγι της κερδοφορίας του από τη σκληρή εκμετάλλευση των εργαζομένων. Μετά τις ανατροπές, οι νέες αγορές άνοιξαν ακόμα περισσότερο την όρεξη των καπιταλιστών, οι οποίοι αποθρασύνθηκαν από την έλλειψη των φραγμών που έβαζε το σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Το πρώτο που έκαναν ήταν να πάρουν πίσω όλες τις κατακτήσεις των εργαζομένων (Συλλογικές Συμβάσεις Εργασίας, μείωση μισθών και συντάξεων, οκτάωρο κ.ά.). Η ανεργία εκτινάχθηκε στα ύψη, Παιδεία, Υγεία, Κοινωνικές Παροχές ιδιωτικοποιούνται τάχιστα. Οι λαϊκές οικογένειες, πρέπει να βάζουν όλο και πιο βαθιά το χέρι στην τσέπη (από τα μέσα του μήνα και μετά δεν βρίσκουν κάτι ούτε κι εκεί) για να καλύψουν τις ανάγκες σε Παιδεία, Υγεία, Αθλητισμό και Πολιτισμό. Τις ανεπάρκειες του αστικού κράτους, ο λαός τις μετράει σε νεκρούς, τραυματίες και υλικές καταστροφές. Οι καταστροφές από πυρκαγιές, πλημμύρες, χιονιά αποδίδονται στα ακραία καιρικά ή φυσικά φαινόμενα, στην ατομική ευθύνη και στον ανθρώπινο παράγοντα. Καμιά συζήτηση δεν γίνεται για την ανεπάρκεια υποδομών, μέτρων πρόληψης που αφορούν την προστασία του λαού, γιατί θεωρούνται κόστος χωρίς όφελος για την καπιταλιστική οικονομία. Για τον λαό δεν υπάρχουν χρήματα. Την ίδια στιγμή, 7,5 δις έδωσε η χώρα μας για τους ΝΑΤΟϊκούς εγκληματίες και η ΕΕ μοιράζει τεράστιες ποσότητες ζεστού χρήματος στους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους για κοστοβόρες «πράσινες business».
Η γύμνια του σάπιου καπιταλιστικού συστήματος φάνηκε ακόμα περισσότερο με την πανδημία. Ήδη, πριν ακόμα εμφανιστεί η τελευταία, σοσιαλδημοκράτες και φιλελεύθεροι διαχειριστές του καπιταλιστικού συστήματος, κλείσανε δημόσια νοσοκομεία και δομές υγείας γιατί και σ’ αυτή την περίπτωση, το ισοζύγιο κόστους οφέλους έγερνε προς το πρώτο. Τα αποτελέσματα τα ζούμε: στα νοσοκομεία στοιβάζουν τον κόσμο σε ράντζα, χωρίς προσωπικό, υποδομές και υλικά. Το ίδιο και στην παιδεία, τα σχολεία αθωράκιστα, την ευθύνη των παιδιών την έχουν… οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και όχι το κράτος, που με τα μέτρα που παίρνει και με τις πολιτικές του, άνοιξε το δρόμο στους ιδιώτες, που θησαυρίζουν. Όλοι «φταίνε» εκτός από αυτούς που μας κυβερνάνε για χάρη αυτών που έχουν στην ιδιοκτησία τους τα μέσα παραγωγής. Πληρώνουμε τα «δωρεάν» rapid tests και τα υπόλοιπα μέσα αυτοπροστασίας των παιδιών. Μας κουνάν το δάκτυλο για να μας συνετίσουν επιτέλους και να μας δείξουν πως η ευθύνη για ότι επακολουθεί είναι «ατομική», πως φταίμε εμείς για ότι μας συμβαίνει και πως πρέπει ο καθένας μας, με δικό του τρόπο και δικό του κόστος, να σωθεί μόνος του. Και μέσα σε όλα τ’ άλλα, κόβουν τον μισθό από τους γονείς που επωμίζονται την κατ’ οίκον νοσηλεία των παιδιών τους που νοσούν από Covid, απολύουν γιατρούς, αυξάνουν τη συμμετοχή στα φάρμακα και τις εξετάσεις κ.ο.κ.
Μας παρουσιάζουν τον καπιταλισμό σαν ένα «προοδευτικό» σύστημα. Στη χώρα μας (και σε κάθε καπιταλιστικό κράτος), το μεγαλύτερο κομμάτι του πλούτου που παράγουν οι πολλοί το αρπάζουν οι λίγοι (επιχειρηματικοί μονοπωλιακοί όμιλοι). Αλλά οι πολλοί έχουν το «προοδευτικό-δημοκρατικό» δικαίωμα να ψηφίζουν αυτούς που θα διαχειριστούν καλύτερα την κλοπή που τους γίνεται -κάθε φωνή αμφισβήτησης περιορίζεται ή απαγορεύεται. Σ’ αυτή την «πρόοδο» ο λαός γονατίζει από τους υψηλούς φόρους σε όλα τα είδη λαϊκής κατανάλωσης και πρώτης ανάγκης. «Πρόοδος» είναι η σύνταξη των 400€ στα 67+ χρόνια, να μην μπορείς να πληρώσεις ενοίκιο, ρεύμα, νερό κ.α. με 10 και 12 ώρες εργασία (όταν αυτή υπάρχει). «Πρόοδος» στον καπιταλισμό είναι να κόβει το κράτος τους προϋπολογισμούς για την Υγεία, την Παιδεία, τις κοινωνικές παροχές, να ακριβαίνουν τα είδη πρώτης ανάγκης και από την άλλη να είναι πρώτο στις δαπάνες μέσα στη λυκοσυμμαχία των ιμπεριαλιστών του ΝΑΤΟ. Γιατί δεν μπορεί ο καπιταλισμός-ιμπεριαλισμός χωρίς πολέμους, αντλεί δύναμη κι από αυτούς.
Στον αντίποδα, ο σοσιαλισμός που ζήσαμε πάλευε να μη γίνονται πόλεμοι, πάλευε για την ειρήνη σε όλον τον κόσμο.
Οι κοινωνικές επιπτώσεις, και στις χώρες της πρώην Σοβιετικής Ένωσης, μετά τις ανατροπές, και στις καπιταλιστικές χώρες, είναι τουλάχιστον τραγικές. Για τους λαούς δεν ήρθε η πολυπόθητη ευημερία και δημοκρατία που περίμεναν από τον καπιταλισμό. Στις χώρες που απάρτιζαν τη Σοβιετική Ένωση, μετά την καπιταλιστική παλινόρθωση εμφανίσθηκαν άγνωστα, για εβδομήντα χρόνια, φαινόμενα: ανεργία, φτώχεια, άνθρωποι χωρίς στέγη ή και ελάχιστες παροχές, όπου αυτές υπάρχουν.
Η ΓΙΓΑΝΤΙΑ Σοβιετική κληρονομιά, ο πλούτος που παράχθηκε από τους λαούς της Σοβιετικής Ένωσης, κατασπαράζεται, καταστρέφεται. Από τη ληστεία αυτού του πλούτου, την οικειοποίηση και τον κατακερματισμό του δημιουργήθηκε το κεφάλαιο στη Ρωσία, στην Ουκρανία και στις άλλες πρώην σοβιετικές δημοκρατίες. Μετά την ανατροπή του Σοσιαλισμού, άναψε το φυτίλι του πολέμου, εκεί που επί εβδομήντα χρόνια οι λαοί ζούσαν αρμονικά, ειρηνικά, παρήγαγαν για τις ανάγκες τους. Οι ανταγωνισμοί του ντόπιου και του ξένου κεφαλαίου, έφεραν καπιταλιστικούς συνασπισμούς και χώρες σε σύγκρουση. Από την Αρμενία, το Αζερμπαϊτζάν, τη Γεωργία μέχρι την Ουκρανία και τη Ρωσία, για χάρη της πλουτοκρατίας, της καπιταλιστικής ολιγαρχίας, τα παιδιά της εργατικής τάξης ποτίζουν με το αίμα τους το έδαφος που θα αναπαράγει τα κέρδη τους. Είναι σίγουρο ότι, πριν τριάντα χρόνια, κανένας από τους λαούς της ΕΣΣΔ και των άλλων σοσιαλιστικών κρατών δεν περίμεναν τέτοιο μαύρο μέλλον. Κι εκεί και στη χώρα μας, διαψεύστηκαν παταγωδώς όλοι εκείνοι που διατυμπάνιζαν τη «νέα εποχή ειρήνης κι ευημερίας για τους λαούς» που θα ερχόταν μετά την επικράτηση της αντεπανάστασης.
Το ερώτημα σοσιαλισμός ή βαρβαρότητα είναι επίκαιρο όσο ποτέ! Η αρχή έγινε τον 20ο αιώνα. Στον 21ο, ο σοσιαλισμός που θα οικοδομήσουμε θα είναι καλύτερος και για πάντα.