Ο εθισμός στο καπιταλιστικό κέρδος – εθισμός στις ναρκωτικές ουσίες. Ο Σοσιαλισμός είναι η καλύτερη προφύλαξη.

Άρθρο του Χρήστου Ντίνα

Βιοχημικός – Κλινικός Χημικός
Μέλος του ΓΣ του Συλλόγου Εμείς που σπουδάσαμε στο Σοσιαλισμό

Στην εξέλιξη της ιστορίας ο άνθρωπος χρησιμοποιούσε φυτά και εκχυλίσματα στην ιατρική και στα πλαίσια τελετουργιών. Στην αρχαιότητα η χρήση όλων των ναρκωτικών ήταν αυστηρά ελεγχόμενη και ενταγμένη σε θρησκευτικές τελετουργίες και η χρήση τους σε οποιαδήποτε άλλη στιγμή απαγορευόταν. Καθορισμένο ήταν επίσης για το ποιος έχει το δικαίωμα να καταναλώσει αυτές τις ουσίες: οι μυημένοι, οι μη μυημένοι, η κάστα των ιερέων ή μια ευρύτερη αδελφότητα. Στην κοινωνία των Ίνκας, η χρήση της cocas προορίζεται για τους ιερείς και για τους Curacas (τοπικοί ηγέτες ή αρχηγοί). Στις Ινδίες, μόνο οι βραχμάνοι έχουν δικαίωμα στην χρήση του soma (τελετουργικό ποτό). Οι πολιτισμοί της Δυτικής Αφρικής χρησιμοποιούν το iboga (παραισθησιογόνο) μόνο στις τελετές μύησης, όπου πιστεύεται ότι επέτρεπε στους μυημένους να έρθουν σε επαφή με προγόνους στον κόσμο των πνευμάτων.

Η χρήση των ψυχοτρόπων ουσιών ξεκινάει, τουλάχιστον, από την αρχαιότητα. Οι αρχαίοι Σουμέριοι χρησιμοποιούσαν το όπιο από το 3400 π.Χ., ενώ η κάνναβη χρησιμοποιούνταν στην Κίνα από το 2700 π.Χ.. Η ιστορία της εξάπλωσης της ινδικής κάνναβης συνδέεται με αυτή των ανθρωπίνων μεταναστεύσεων. Στην Αίγυπτο, το όπιο χρησιμοποιήθηκε στην ιατρική ως φάρμακο, όπου ο πειραματικός έλεγχος των αποτελεσμάτων έγινε πάνω στους σκλάβους και τους φυλακισμένους. Στην αρχαία Ελλάδα, η κατανάλωση οπίου είναι προορισμένη μόνο για τους ιερείς και ιδιαίτερα σε αυτούς που αποδίδουν κάποια λατρεία στην Δήμητρα. Είναι μια χρήση ελεγχόμενη, που γίνεται σε κάποιες συγκεκριμένες στιγμές όπως οι γιορτές, οι μυήσεις, οι τελετές, ο πόλεμος, η εφηβεία, η ασθένεια, το γήρας.

Η χρήση όλων αυτών των ουσιών συνεχίστηκε μέσα από τους αιώνες, φτάνοντας μέχρι τη σύγχρονη εποχή. Η εμπορευματοποίηση όμως των ναρκωτικών με στόχο το κέρδος είναι μέρος του καπιταλιστικού συστήματος, αποτελούν διεγερτικά του κεφαλαίου. Το εμπόριο των ναρκωτικών σήμερα είναι μια μεγάλη καπιταλιστική επιχείρηση, η οποία αντιπροσωπεύει πάνω από το 4% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Από τους «πολέμους κατά των ναρκωτικών» έως την επιδημία οπιοειδών του 21ου, η ορμή του καπιταλισμού για κέρδος έχει οδηγήσει στον εθισμό και την εξάρτηση από τα ναρκωτικά. Ταυτόχρονα, τα ναρκωτικά χρησιμοποιούνται ως πρόσχημα από την άρχουσα τάξη για τον κοινωνικό έλεγχο και την πολιτική καταστολή.    

Η διακίνηση και εμπορία των ναρκωτικών είναι στενά συνδεδεμένα με την ανάπτυξη της φαρμακευτικής βιομηχανίας, στα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα. Ένα από τα χαρακτηριστικά της σύγχρονης εποχής είναι η στροφή προς τα συνθετικά ναρκωτικά και η αυξημένη χρήση διεγερτικών όπως η κρυσταλλική μεθαμφεταμίνη (Crystal Meth), η κοκαΐνη και η έκσταση (μεθυλαινοδιοξυμεθαμφεταμίνη, MDMA). Η παράνομη διακίνηση και εμπορία ναρκωτικών είναι ένας άλλος τομέας όπου η καπιταλιστική λογική του κέρδους κυριαρχεί, με τεράστια κέρδη για ορισμένες ομάδες εις βάρος της δημόσιας υγείας και της κοινωνικής ευημερίας.       

Η ανάπτυξη του καπιταλισμού συνδέθηκε όχι μόνο με το γενικό εμπόριο, αλλά και με το εμπόριο οπίου στην Ανατολική Ασία, το οποίο εκτός του ότι έδωσε μορφή στην Βρετανική αυτοκρατορία, εγκαινίασε τη γέννηση του καπιταλισμού στην Κίνα. Αυτή η ιστορία του ναρκοκαπιταλισμού είναι ένας από τους μεγάλους μετασχηματισμούς στην παγκόσμια σκηνή, που περνά μέσα από αποικιοκρατικούς πολέμους, την κλοπή του πλούτου των λαών, τον έλεγχο του διεθνούς εμπορίου και κίνηση κεφαλαίων – ναρκωτικών.  

Τα ναρκωτικά είναι ένα από τα ισχυρά όπλα του ιμπεριαλισμού. Τον δέκατο όγδοο αιώνα ο βρετανικός ιμπεριαλισμός επέκτεινε σκόπιμα το εμπόριο οπίου. Για 130 χρόνια η Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών διακινούσε λαθραία όπιο στην Κίνα προκαλώντας μαζικό εθισμό του πληθυσμού. Η Βρετανία έκανε δύο πολέμους εναντίον της Κίνας, επιβάλλοντας την νόμιμη εισαγωγή του οπίου. Κατά τους λεγόμενους «πολέμους του οπίου» το Χονγκ Κονγκ το 1842 παραχωρήθηκε στη Βρετανία και ήταν κέντρο επεξεργασίας και διανομής. Επίσης, κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου της Ινδοκίνας (1946 – 1954), η Γαλλική Μυστική Υπηρεσία (SDECE) υποστήριξε τους εμπόρους οπίου, οι οποίοι για τη συνεργασία τους στη φύλαξη της Σαϊγκόν λάμβαναν ετήσια αμοιβή.

Στη Βιρμανία (Μυανμάρ), στο Λάος και στην Ταϊλάνδη, η CIA υποστήριξε τις διάφορες ομάδες διακίνησης ναρκωτικών, οι οποίες στρέφονταν ενάντια στους κομμουνιστές. Μέχρι το 1973 αυτές οι δυνάμεις έλεγχαν το ένα τρίτο της παγκόσμιας προμήθειας οπίου. Κατά τη διάρκεια των διώξεων της στρατιωτικής κυβέρνησης Βιρμανίας ενάντια στο Κομμουνιστικό Κόμμα Βιρμανίας, αυτές οι δυνάμεις θα ήταν σημαντικοί σύμμαχοι. Η Βιρμανία δεν ήταν το μόνο παράδειγμα του ρόλου της CIA στη διακίνηση ναρκωτικών στη Νοτιοανατολική Ασία. Κατά τη διάρκεια του λεγόμενου «μυστικού πολέμου» κατά των κομμουνιστών στο Βιετνάμ και στο Λάος, η CIA υποστήριξε τους εμπόρους ναρκωτικών για τη χρηματοδότηση των αντιδραστικών δυνάμεων. Είναι γνωστή η χρηματοδότηση από τη CIA μαφιόζικων και νεοναζιστικών μισθοφορικών ομάδων στη Κολομβία, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν στον πόλεμο ενάντια στις Επαναστατικές Ένοπλες Δυνάμεις της Κολομβίας (FARC). Όλες αυτές οι ομάδες, μαζί με τις κρατικές κατασταλτικές δυνάμεις, έχουν διαπράξει φρικαλεότητες, όχι μόνο κατά του FARC, αλλά και κατά ομάδων πολιτών και απλών αγροτών.   

Στο μονοπωλιακό καπιταλισμό, ο έλεγχος και η εμπορία των ναρκωτικών έχει πυροδοτήσει νόμιμες και παράνομες αγορές πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων σε όλο τον κόσμο, όπου κύριοι φορείς είναι τα μονοπώλια των φαρμακοβιομηχανιών και τα καρτέλ. Το εμπόριο ναρκωτικών αποτελείται από ένα περίπλοκο και ταξικά διαστρωματοποιημένο σύνολο σχέσεων. Οι καλλιεργητές των ναρκωτικών δεν είναι αυτοί που καρπούνται το πραγματικό πλεόνασμα. Το πλεόνασμα δημιουργείται μέσω εκείνων που ελέγχουν και διαχειρίζονται την αλυσίδα, όπου τα ναρκωτικά μετατρέπονται από φυτά υπό καλλιέργεια σε προϊόν υψηλού κέρδους. Η διαχείριση αυτής της αλυσίδας απαιτεί την απειλή και χρήση βίας για να ελεγχθεί η άναρχη αγορά της εμπορίας και διακίνησης των ναρκωτικών. Η βία γίνεται μέσο παραγωγής αξίας, που επηρεάζει τις καθημερινές ανθρώπινες σχέσεις. Στα πλαίσια αυτά προωθείται η ναρκοκουλτούρα και ο ηρωισμός των ηγετών των καρτέλ.

Τα ναρκωτικά έχουν χρησιμοποιηθεί ποικιλοτρόπως και για πολλούς σκοπούς. Κατά το 2^ο Παγκόσμιο Πόλεμο σε κάθε σακίδιο των στρατιωτών των ναζιστικών δυνάμεων της Γερμανίας υπήρχε αμφεταμίνη. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον Απρίλιο έως τον Δεκέμβριο του 1939 διανεμήθηκαν στο πεζικό και στην αεροπορία (Luftwaffe), 29 εκατομμύρια χάπια αμφεταμίνης (previtin). Στα αμερικανικά στρατεύματα, που αποβιβάστηκαν στη Βόρεια Αφρική το 1942, διανεμήθηκαν μισό εκατομμύριο δόσεις βενζεδρίνης (μορφή αμφεταμίνης). Την ίδια χρονιά οι βρετανοί στρατιώτες στον πόλεμο που διεξήγαγαν στην Αίγυπτο λάμβαναν 20 mg βενζεδρίνης καθημερινά πριν από κάθε στρατιωτική επιχείρηση.

Μετά την ήττα του ναζισμού το 1945, τα Κομμουνιστικά Κόμματα της Γαλλίας και της Ιταλίας είχαν μεγάλη επιρροή, χάρη στον ρόλο τους κατά τη διάρκεια του πολέμου. Με την έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν είδαν με καλό μάτι την επιρροή των κομμουνιστών στη Γαλλία και την Ιταλία. Στη Μασσαλία, ένα κύμα απεργιών το 1947 οδήγησε τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους να επιστρατεύσουν την Κορσικανή μαφία για την τρομοκρατία του εργατικού κινήματος και των κομμουνιστών. Ως αντάλλαγμα των τρομοκρατικών και δολοφονικών τους ενεργειών τους επιτράπηκε η διακίνηση ηρωίνης στην Ευρώπη. Στην Ιταλία η Μαφία θεωρήθηκε ως μια δύναμη που θα μπορούσε να σταματήσει την επιρροή των κομμουνιστών. Η συμμαχική στρατιωτική κυβέρνηση επέλεξε Μαφιόζους ως δημάρχους σε πολλές πόλεις στη δυτική Σικελία. Έχοντας έτσι εξουσιοδοτηθεί, η Μαφία μπόρεσε να επεκτείνει την επεξεργασία ηρωίνης στη Σικελία και να τη μεταφέρει στη Μασσαλία. Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου κατά της ΕΣΣΔ, η CIA συνεργάστηκε με οργανωμένες ομάδες εμπόρων ναρκωτικών τόσο στην Ευρώπη όσο και στην Ασία.

Οι βετεράνοι των πολέμων των ΗΠΑ στο Ιράκ και το Αφγανιστάν, οι οποίοι αντιμετώπιζαν πρόβλημα αϋπνίας λάμβαναν συχνά βαριά δόση ζολπιδέμης (Ambien), ένα ισχυρό ηρεμιστικό/υπνωτικό.  

Ιστορικά τα γεγονότα δείχνουν ότι ο λεγόμενος Πόλεμος κατά των Ναρκωτικών δεν είχε ως σκοπό την καταπολέμηση των ναρκωτικών. Σκοπός του ήταν ο έλεγχος εμπορίας και διακίνησης των ναρκωτικών καθώς και η διασφάλιση της κυριαρχίας του ιμπεριαλισμού. Ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» είναι το πρόσχημα που δικαιολογεί την εισβολή και την κατοχή άλλων χωρών. Το «Σχέδιο Κολομβία», στην πραγματικότητα δεν στόχευε την παραγωγή κοκαΐνης αλλά στον FARC. Η CIA ενεπλάκη στο εμπόριο κοκαΐνης μέσω της υποστήριξής της προς τους δεξιούς αντάρτες, τους Κόντρας, οι οποίοι προσπάθησαν να αποσταθεροποιήσουν την αριστερή κυβέρνηση των Σαντινίστας στη Νικαράγουα κατά τη δεκαετία του 1980. Μεγάλο μέρος αυτής της κοκαΐνης διοχετεύτηκε στην αγορά των ΗΠΑ. Το πρόσχημα για την εισβολή στο Αφγανιστάν ήταν η εξάλειψη της τρομοκρατίας και των ναρκωτικών, εκ του αποτελέσματος, κανένας από αυτούς του δύο φανερούς στόχους δε επιτεύχθηκε. Οι Ταλιμπάν έχουν σήμερα την εξουσία στο Αφγανιστάν και το όπιο δεν περιορίστηκε. Κατά τον πόλεμο αυτό οι μόνες περιοχές που δεν βομβάρδισε το ΝΑΤΟ ήταν εκεί όπου βρίσκονταν οι φυτείες οπίου. Μετά την εισβολή του ΝΑΤΟ στο Αφγανιστάν η παραγωγή του οπίου αυξήθηκε κατά 16 φορές.

Η τιμωρητική στάση απέναντι στις συμμορίες εμπορίας και διακίνησης των ναρκωτικών, και η αυξημένη αστυνομική βία έναντι της νεολαίας γενικά, είναι η άλλη πλευρά της κοινωνικής παθολογίας που σχετίζεται με το εμπόριο ναρκωτικών.  Στα πλαίσια του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» η απάντηση των κυβερνήσεων Ρήγκαν και Μπους ήταν η ένταση των κατασταλτικών μέτρων και η αύξηση της χωρητικότητας των φυλακών. Ο προϋπολογισμός του 1990 για τον «πόλεμο κατά των ναρκωτικών» (ύψους 95 δισεκατομμυρίων δολαρίων), διάθεσε 15 δισεκατομμύρια για τις φυλακές (μια αύξηση 100%) και 876 εκατομμύρια δολάρια για στρατιωτική υποστήριξη αυτού του πολέμου. Σήμερα, αποτέλεσμα αυτού του πολέμου είναι το γεγονός ότι σχεδόν ένας στους τέσσερις Αφροαμερικανούς άνδρες ηλικίας 20-29 ετών βρίσκεται είτε στη φυλακή, είτε σε κατάσταση δικαστικής εκκρεμότητας.

Αυτός ο πόλεμος σήμερα φαίνεται να αντικαθιστά τον πόλεμο κατά του κομμουνισμού και αποτελεί σημαντικό άλλοθι για την επιβολή μιας συντηρητικής ατζέντας, από τις δυνάμεις του κεφαλαίου. Ο Ντόναλντ Τραμπ χρησιμοποιεί την κρίση ως πρόσχημα για να προωθήσει την αντιμεταναστευτική ατζέντα του, χαρακτηρίζοντας όλους τους μετανάστες ως λαθρέμπορους ναρκωτικών.   

Από τη δεκαετία του 1960, στην πραγματικότητα, ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» χρησιμοποιήθηκε κύρια ενάντια στην εργατική τάξη. Στην καπιταλιστική κοινωνία τα ναρκωτικά αξιοποιούνται ως μέσο συνήθειας και υποταγής των ατόμων της κοινωνίας σε όλα εκείνα που αυτά συμβολίζουν: την παθητική στάση σε κάθε ατομικό ή συλλογικό πρόβλημα, την κοινωνική αποξένωση και την έλλειψη απαιτήσεων από τη ζωή. Μπλοκάρουν την ελεύθερη σκέψη και συνειδητή δράση. Η χρήση ναρκωτικών, ακόμα και η περιστασιακή, διαμορφώνει τρόπο σκέψης και τρόπο ζωής. Η άρχουσα τάξη στα πλαίσια διασφάλισης της εξουσίας της παρεμβαίνει και διαμορφώνει τον τρόπο ζωής που την εξυπηρετεί. Επηρεάζει και διαμορφώνει τη σχέση μεταξύ των ανθρώπων, την ανάπτυξη των ικανοτήτων τους και των πράξεων τους, ελέγχει τον πολιτισμό, καθορίζει συναισθήματα και επιθυμίες.    

Η εξάρτηση στα ναρκωτικά είναι κοινωνικό φαινόμενο και εκφράζει την τεράστια δυσφορία του σύγχρονου ανθρώπου, που είναι υποχρεωμένος να ζει μέσα σε συνθήκες κοινωνικής και πολιτιστικής παρακμής, δυσφορία που εκφράζεται με αυτοκαταστροφικό τρόπο. Ο ψυχικός πόνος και ο θυμός που νιώθει για την κοινωνική αδικία αν δε βρει τρόπο να εκφραστεί «προς τα έξω», ενάντια στο καπιταλιστικό σύστημα, θα στραφεί στον ίδιο του τον εαυτό. Τα άτομα ωθούνται στην χρήση ουσιών από μία κοινωνία που τους καταπιέζει. Η τοξικοεξάρτηση είναι ακραία μορφή αλλοτρίωσης γιατί ο άνθρωπος χάνει την ίδια την ουσία του ως κοινωνικό ον. Σύμφωνα με τον Μαρξ, η αλλοτρίωση είναι μια συνθήκη όπου οι άνθρωποι αισθάνονται αποξενωμένοι από την εργασία τους, τα προϊόντα που παράγουν, τους άλλους και τον εαυτό τους. Η χρήση ναρκωτικών μπορεί να θεωρηθεί ως ένας τρόπος διαφυγής από την δυσφορία που προκαλεί η απουσία νοήματος και ουσιαστικής σύνδεσης με την κοινωνία και την εργασία.

Στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία υπάρχει μια σοβαρή κρίση ψυχικής υγείας  – μια κρίση που έχει δημιουργηθεί και επιδεινωθεί από την καταπίεση και την εξαθλίωση της ζωής. Υπάρχουν πολλοί παράγοντες που επηρεάζουν αρνητικά την ψυχική υγεία. Και όλα αυτά γίνονται πιο έντονα καθώς επιδεινώνεται η κρίση του καπιταλισμού. Κάθε μέρα που περνά, το μέλλον των ανθρώπων γίνεται όλο και πιο αβέβαιο. Για τους εργαζόμενους, οι προοπτικές εργασίας, οι μισθοί και οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο ασταθείς. Οι νέοι δε βλέπουν προοπτική. Το κοινωνικό κράτος καταστρέφεται. Ένα άδικο καθολικό πιστωτικό σύστημα επιβάλλεται στους ευάλωτους. Οι οικονομικές δυσκολίες είναι έντονες. Τα επαναλαμβανόμενα κύματα κρίσης βυθίζουν την εργατική τάξη σε μεγαλύτερη εξαθλίωση. Όλα αυτά συμβάλλουν σημαντικά στην αυξανόμενη επικράτηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας στην κοινωνία.

Στον καπιταλισμό η πρόσκαιρη ευτυχία ή η ανακούφιση από το άγχος γίνονται εμπόρευμα που πρέπει με κάθε τρόπο να επιφέρει κέρδος, και τα ναρκωτικά είναι το μέσον. Ο Josiah Lilly γιός του ιδρυτή της φαρμακευτικής εταιρίας Eli Lilly, ανέφερε: «Οι ιδέες δεν γιατρεύουν τους ανθρώπους. Τα ναρκωτικά είναι αυτά που θεραπεύουν τους ανθρώπους και γι’ αυτό η έρευνα πρέπει να είναι στραμμένη προς αυτή την κατεύθυνση».

Η αδυσώπητη ορμή του καπιταλισμού για κέρδος έχει σοβαρές και επιβλαβείς επιπτώσεις στη ζωή και την υγεία των ατόμων της κοινωνίας. Η διακίνηση των ναρκωτικών στις περιοχές της εργατικής τάξης και ιδιαίτερα μεταξύ των νέων, έχει λάβει διαστάσεις πολέμου. Στις ΗΠΑ, μεταξύ 2006 και 2014 διακινήθηκαν από τις φαρμακευτικές εταιρείες δισεκατομμύρια χάπια οπιοειδών στις γειτονιές των πόλεων που αντιστοιχούσαν με 36 χάπια το έτος για κάθε ενήλικα και παιδί όλης της χώρας.          

Η κρίση των ναρκωτικών στις ΗΠΑ ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1980 με την «επιδημία κρακ» ακολουθούμενη με μια δεύτερη κρίση στη δεκαετία 1990 με την προώθηση του οπιούχου εθιστικού παυσίπονου OxyContin (οξυκωδόνη), το οποίο προωθούνταν ως θαυματουργό και αβλαβές φάρμακο αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000 το OxyContin συνταγογραφούνταν μαζικά, εκτοξεύοντας τα κέρδη της Purdue Pharma. Πέντε χρόνια αφότου κυκλοφόρησε το OxyContin οι πωλήσεις του ξεπέρασαν το 1 δισεκατομμύριο δολάρια, αλλά τα αποτελέσματα για την υγεία των ανθρώπων ήταν τραγικά. Οδήγησε σε μια επιδημία εθισμού με πάρα πολλούς θανάτους. Στα τέλη του 2000, οι εισαγωγές στα επείγοντα περιστατικά σχετικά με υπερβολική δόση οπιοειδών αυξήθηκαν κατά 98%. Εκτός από τα μονοπώλια του φαρμάκου, συνεργός στη κρίση του OxyContin ήταν και οι ασφαλιστικές εταιρείες, οι οποίες επωφελούνται από το χαμηλότερο κόστος των χαπιών σε σχέση με τις φυσιοθεραπείες.    

Σήμερα που το καπιταλιστικό σύστημα πέρνα ένα άλλο μεγαλύτερο κύμα κρίσης, όχι τυχαία προωθείται η αποποινικοποίηση της κάνναβης. Η βιομηχανία μαριχουάνας και κάνναβης ξόδεψε 4,28 εκατομμύρια δολάρια το 2021 για να προωθήσει τη νομιμοποίηση της μαριχουάνας και της κάνναβης. Για τον ίδιο σκοπό η British American Tobacco και η Altria (μητρική εταιρεία του κολοσσού της καπνοβιομηχανίας Philip Morris) δαπάνησαν το 2021 2,1 και 6,6 εκατομμύρια δολάρια αντίστοιχα. Η αμειβόμενη προώθηση μελετών που προβάλουν τα οφέλη της κάνναβης μοιάζει πολύ με τις εκστρατείες που έκαναν αυτές οι εταιρείες στις αρχές του 20^ου αιώνα για την προώθηση των τσιγάρων καπνού ως αβλαβή. Σήμερα πάνω από 55 εκατομμύρια Αμερικανοί έχουν στραφεί στη χρήση κάνναβης. Με μια συντηρητική προσέγγιση υπολογίζεται ότι η μαριχουάνα (κάνναβη) έχει χρησιμοποιηθεί τουλάχιστον μία φορά από περίπου 78 εκατομμύρια Ευρωπαίους. Δηλαδή πάνω από ένας στους πέντε από όλους τους νέους ηλικίας 15 έως 64 ετών (Στατιστικό Δελτίο, Ευρωπαϊκό Κέντρο Παρακολούθησης των Ναρκωτικών και της Τοξικομανίας, ΕΚΠΝΤ, 2011).   

Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο σε όλο τον κόσμο από κατάχρηση οπιοειδών. Είναι τα θύματα μιας κρίσης που προκαλείται από τον εθισμό των μονοπωλίων του φαρμάκου στο κέρδος.  

Τα οπιοειδή είναι από τα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα με εξαιρετικά εθιστικά αποτελέσματα. Η ανεξέλεγκτη συνταγογράφηση αυτών των ουσιών είχε ως αποτέλεσμα τη δραματική αύξηση των εξαρτημένων ατόμων στα οπιοειδή και πυροδότησε την κρίση των ναρκωτικών ουσιών των σύγχρονων κοινωνιών. Σύμφωνα με εκτιμήσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2015 το ποσοστό των συνταγογραφούμενων οπιοειδών φαρμάκων ανά ασθενή ήταν 31 φορές υψηλότερο από το αναμενόμενο. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ο αριθμός των θανάτων, σε όλες τις δυτικές χώρες, από ηρωίνη και συνθετικά οπιοειδή έχει αυξηθεί δραματικά. Στις ΗΠΑ περίπου 130 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε μέρα από υπερβολική δόση συνταγογραφούμενων οπιοειδών. Σύμφωνα με το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC) το ποσοστό θανάτων από υπερβολική δόση ναρκωτικών έχει αυξηθεί πάνω από τρεις φορές μεταξύ 1999 (6,1 ανά 100.000) και 2016 (19,8 ανά 100.000). Σύμφωνα με στοιχεία του ΠΟΥ, ο αριθμός των θανάτων από υπερβολική δόση οπιοειδών στις Ηνωμένες Πολιτείες αυξήθηκε κατά 120% μεταξύ 2010 και 2018, ενώ το 2020 οι θάνατοι ανήλθαν στις 93.000. Το 2021 υπολογίζεται ότι πάνω από 107.000 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους λόγω υπερβολικής δόσης οπιοειδών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας του COVID στις Ηνωμένες Πολιτείες παρατηρήθηκε αύξηση των θανάτων από τη χρήση ναρκωτικών σε περίπου 20%. 

Στην επιδημία των οπιοειδών – ενδογενές πρόβλημα των σύγχρονών καπιταλιστικών κοινωνιών – συμβάλουν πολλοί παράγοντες, όπως η δημοσίευση παραπλανητικών αναφορών ότι τα οπιοειδή φάρμακα είναι ασφαλή, το επιθετικό μάρκετινγκ, η  ιατρικοποίηση των φυσικών καταστάσεων και η αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου με τα οπιοειδή φάρμακα. Οι φαρμακευτικές εταιρείες δαπάνησαν υπέρογκα χρηματικά ποσά για να επηρεάσουν και να αλλάξουν την ιατρική πρακτική αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου, καθιστώντας τα ναρκωτικά την προεπιλεγμένη θεραπεία. Οι εταιρείες εργάστηκαν σταδιακά για να αλλάξουν την ιατρική κουλτούρα και πρακτική επηρεάζοντας γιατρούς, ερευνητές, ρυθμιστικές αρχές και πολιτικούς. Προς αυτή την κατεύθυνση τα μονοπώλια του φαρμάκου χρηματοδότησαν ακαδημαϊκές μελέτες που άνοιξαν το δρόμο δίνοντας έμφαση στα οπιοειδή ως την προεπιλεγμένη θεραπεία για τον χρόνιο πόνο.

Από πρόσφατα στοιχεία φαίνετε ότι τα οπιοειδή δεν έχουν τα επιθυμητά αποτέλεσμα για την αντιμετώπιση του χρόνιου πόνου και οι παρενέργειες που προκαλούν είναι πάρα πολλές. Οι φαρμακευτικές εταιρίες συχνά προωθούν ψευδή στοιχεία αποκρύπτοντας τις παρενέργειες των φαρμάκων τους για να εγκλωβίσουν τους ασθενείς και να τους αποτρέψουν από ασφαλέστερες εναλλακτικές λύσεις. Έτσι προωθήθηκαν στην αγορά τα ισχυρά εθιστικά, Valium (δεκαετία του 1960) και OxyContin (δεκαετία του 1990).  

Οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι μηχανισμοί τους, στο όνομα της ατομικής ευθύνης δεν διστάζουν την αιτία για την κρίση των ναρκωτικών ουσιών να την επιρρίπτουν  στους ίδιους τους ασθενείς. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση ενός πρώην στέλεχος της Purdue, του  Richard Sackler, ότι «οι χρήστες είναι απερίσκεπτοι εγκληματίες και είναι οι μόνοι υπεύθυνοι για την κατάχρηση του OxyContin».  

Η υπερσυνταγογράφηση οπιοειδών θεωρείται μια από τις πιο βασικές αιτίες της κρίσης των οπιοειδών στις ΗΠΑ, αλλά και στην ΕΕ. Από μελέτη του Εθνικού Ινστιτούτου Κατάχρησης Ναρκωτικών (National Institute of Drug Abuse, 2020) υπολογίζεται ότι το 8-12% των ασθενών στις Ηνωμένες Πολιτείες στους οποίους συνταγογραφούνται οπιοειδή για τη διαχείριση του χρόνιου πόνου θα αναπτύξουν διαταραχή χρήσης οπιοειδών. Στην ίδια μελέτη αναφέρεται ότι από τους χρήστες παράνομης ηρωίνης το 80% προηγουμένως έκανε χρήση συνταγογραφούμενων οπιοειδών.      

Τα τελευταία 20 χρόνια στην Ευρώπη έχει αλλάξει η ιατρική πρακτική στην αντιμετώπισης του χρόνιου πόνου, επηρεαζόμενη από την επικρατούσα τάση στης ΗΠΑ, που είναι η αντιμετώπιση με αναλγητικά οπιοειδή φάρμακα. Επίσης η συνταγογράφηση απιοειδών με ευκολία χρησιμοποιείται ως «καταφύγιο» από σωματικά και ψυχολογικά προβλήματα, καθώς και των κοινωνικών διακρίσεων. Αυτά τα δεδομένα είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση των οπιοειδών στην ΕΕ. Από στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Πόνου (EFIC) η κατανάλωση ισχυρών οπιοειδών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξήθηκε κατά 38,4% μεταξύ των διετιών 2004–2006 και 2014–2016. Το 2019, ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δημοσίευσε μια έκθεση στην οποία αναφέρεται ότι στις χώρες του ΟΟΣΑ παρατηρούνται αυξανόμενες τάσεις χρήσης οπιοειδών φαρμάκων και θανάτων από υπερβολική δόση.    

Αν και η συνταγογράφηση των ισχυρών οπιοειδών ελέγχεται στην Ευρώπη, υπάρχουν αρκετές χώρες της ΕΕ που επιτρέπουν την ελεύθερη πώληση της κωδεΐνης. Αύξηση παρατηρείται τα τελευταία χρόνια στη ΕΕ και της παράνομης συνταγογράφησης ναρκωτικών φαρμακευτικών σκευασμάτων. Στην Ελλάδα πλέον αρκετά είναι τα περιστατικά που βλέπουν το φως της δημοσιότητας για παράνομη συνταγογράφηση ναρκωτικών φαρμάκων. Η αυξημένη χρήση των οπιοειδών στην Ευρώπη και στην Ελλάδα κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για κρίση των ναρκωτικών ουσιών, όπως αυτή των ΗΠΑ.     

Η έκθεση στοιχείων του Διεθνούς Συμβουλίου Ελέγχου Ναρκωτικών (International Narcotics Control Board, 2020) δείχνουν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται πρώτη θέση στη κατανάλωση ελεγχόμενων (συνταγογραφούμενων) ισχυρών οπιοειδών, με 35.140 καθορισμένες ημερήσιες δόσεις (DDD) ανά εκατομμύριο κατοίκους. Στη δεύτερη θέση βρίσκεται η Γερμανία με 27.419 και ακολουθεί ο Καναδάς με 22.402. Αυτό το φαινόμενο σε μεγάλο βαθμό έχει την αιτία του στον ρόλο των φαρμακευτικών εταιριών και στις νομοθετικές ρυθμίσεις που επιτρέπουν την ασυδοσία των φαρμακευτικών εταιρειών. Η νομοθεσία για τα ναρκωτικά στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αλλοιωθεί λόγω της επιρροής από την φαρμακευτική βιομηχανία, με αποτέλεσμα να λειτουργεί υπέρ των συμφερόντων των φαρμακευτικών εταιριών και όχι υπέρ της δημόσιας υγείας. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις και οι πρακτικές των φαρμακευτικών εταιριών έχει συμβάλει στη κρίση των ναρκωτικών ουσιών των σύγχρονων καπιταλιστικών κοινωνιών. 

Το Γραφείο των Ηνωμένων Εθνών για τον Έλεγχο των Ναρκωτικών και την Πρόληψη του Εγκλήματος (UNODC) εκτίμησε ότι το 2017, 271 εκατομμύρια άνθρωποι (5,5% του παγκόσμιου πληθυσμού) ηλικίας 15-64 ετών, είχαν κάνει χρήση ναρκωτικών το τελευταίο έτος. Περισσότεροι από 83 εκατομμύρια ενήλικες στην ΕΕ, το 29% του ενήλικου πληθυσμού, έχουν κάνει χρήση ναρκωτικών τουλάχιστον μία φορά στη ζωή τους, ενώ στις  ΗΠΑ το ποσοστό αυτό είναι στο 45,7% και στα άτομα άνω των 12 ετών το ποσοστό ανέρχεται στο 50,0% (138,543 εκατομμύρια). Υπολογίζεται ότι περίπου 6 εκατομμύρια Αμερικανοί ηλικίας 12-25 ετών είναι εξαρτημένοι από τις ναρκωτικές ουσίες.

Από το 2013 έως το 2019, η αύξηση των θανάτων από συνθετικά οπιοειδή στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν 1040%. Μεταξύ Απριλίου 2020 και Απριλίου 2021, 75000 Αμερικανοί πέθαναν από υπερβολική χρήση ναρκωτικών ουσιών. Το περιοδικό της Αμερικανικής Ιατρικής Ένωσης (JAMA) αναφέρει ότι από τον Ιανουάριο του 2021 έως τον Ιούνιο του 2021, περίπου 1150 νέοι ηλικίας 14 έως 18 ετών πέθαναν από υπερβολική δόση ναρκωτικών, αύξηση 20% σε σχέση με το 2020. Τα στατιστικά στοιχεία δείχνουν ότι οι θάνατοι από υπερβολική δόση ναρκωτικών αυξάνονται κατά 30% από έτος σε έτος. Το ποσοστό θνησιμότητας λόγω υπερβολικής δόσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση το 2022 (Ευρωπαϊκής Έκθεσης για τα Ναρκωτικά – 2024) υπολογίζεται σε 22,5 θανάτους ανά εκατομμύριο πληθυσμού ηλικίας 15 έως 64 ετών. Αυτή είναι μια πολύ συντηρητική εκτίμηση καθώς τα στοιχεία δεν συμπεριλαμβάνουν όλες τις χώρες της ΕΕ και δεν είναι πλήρως ενημερωμένα.

Στην Αγγλία και την Ουαλία, καταγράφηκαν 5.448 θάνατοι το 2023  που ισοδυναμεί με 93,0 θανάτους ανά εκατομμύριο ανθρώπους, ενώ το 2022 είχαν καταγραφεί 4.907 θάνατοι  (84,4 θάνατοι ανά εκατομμύριο).   

Έκθεσης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Παρακολούθησης Ναρκωτικών και Τοξικομανίας (EMCDDA) έδειξε ότι η κοκαΐνη είναι το πιο συχνά χρησιμοποιούμενο παράνομο διεγερτικό ναρκωτικό στην ΕΕ. Περίπου 14 εκατομμύρια πολίτες της ΕΕ από 15 έως 64 ετών (σχεδόν το 5% του πληθυσμού) έχουν κάνει χρήση κοκαΐνης, ενώ 1,3% (3,7 εκατομμύρια) έκαναν χρήση τον τελευταίο χρόνο (2021-2022), από τους οποίους τα 2,2 εκατομμύρια ήταν από 15 έως 34 ετών.  

Όσον αφορά τη χρήση οπιοειδών υψηλού κινδύνου, οι χώρες με τον μεγαλύτερο αριθμό χρηστών ανά 1000 κατοίκους είναι η Ιταλία, η Αυστρία, η Γαλλία, η Ελλάδα, η Ισπανία και η Γερμανία. Από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης η Τσεχία έχει το υψηλότερο ποσοστό εξαρτημένων από τις ναρκωτικές ουσίες, με 13,8 άτομα ανά 1000 κατοίκους.

Υψηλό είναι και το ποσοστό κατάχρησης συνταγογραφούμενων παυσίπονων στην ΕΕ, με περίπου 13% για άτομα ηλικίας άνω των 12 ετών. Ενώ στις ΗΠΑ τα αντίστοιχα ποσοστά είναι 21,4% (59,277 εκατομμύρια). Έρευνα (Kalkman et al.) που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό The Lancet αναφέρει ότι η συνταγογράφηση των οπιοειδών στην Ολλανδία κατά την 10ετία 2008 – 2017 έχει αυξηθεί από 574/100000 κατοίκους σε 2500/100000 κατοίκους. Η καταγραφή των θανάτων στην ΕΕ από υπερβολική δόση ανά έτος, μεταξύ 1995 και 2008, ήταν από 6300 έως 8200 άτομα. Το 2020 η Γερμανία βρίσκονταν στη πρώτη θέση με 1581 θανάτους από τη χρήση ναρκωτικών ουσιών μεταξύ των ηλικιών 15-64 ετών. Ακολουθεί η Ισπανία με 545 θανάτους και η Σουηδία με 470 θανάτους, ενώ η Ελλάδα είναι στην έκτη θέση με 263 θανάτους. Στη Μεγάλη Βρετανία οι θάνατοι από τις ναρκωτικές ουσίες αυξήθηκαν πάνω από 80% κατά τη δεκαετία 2012 – 2022.

Ανησυχητικές είναι οι διαστάσεις της χρήσης ναρκωτικών ουσιών μεταξύ των εργαζομένων, οι οποίοι στρέφονται σε αυτές ως μέσο αντιμετώπισης των απαιτητικών και σύνθετων συνθηκών εργασίας. Οι φαρμακευτικές εταιρείες και οι εργοδότες καπιταλιστές εφαρμόζουν διάφορες πρακτικές προώθησης των διεγερτικών ουσιών στους εργαζόμενους. Η ανάπτυξη ναρκωτικών φαρμάκων και ουσιών που διεγείρουν το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ), είναι στενά συνδεδεμένη με την εξέλιξη του καπιταλισμού. Η βιομηχανοποίηση άλλαξε τις συνθήκες και τον τρόπο εργασίας των ανθρώπων, δημιουργώντας έντονες καταστάσεις εντατικοποίησης της εργασίας και άγχος. Μεγάλο μέρος των εργαζομένων αντιμετωπίζει έντονα προβλήματα προσαρμογής και αδυναμίας να ανταπεξέλθει στους σύνθετους και εντατικοποιημένους ρυθμούς εργασίας. Το πρόβλημα παρουσιάζεται πιο οξυμένο στους  εργαζόμενους νυχτερινής βάρδιας, λόγω της διακοπής του κιρκάδιου ρυθμού τους. Αυτές οι καταστάσεις αποτέλεσαν μια νέα ευκαιρία για τις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες ανάπτυξαν διάφορα φαρμακευτικά σκευάσματα, που λειτουργούν για την τόνωση της ενέργειας και της διάθεσης των εργαζομένων ώστε να γίνουν πιο παραγωγικοί. Ένα από τα φάρμακα διέγερσης του ΚΝΣ που κύρια χρησιμοποιείται είναι οι αμφεταμίνες (Crystal Meth, ecstasy). Τα στοιχεία ερευνών δείχνουν ότι οι εργαζόμενοι της εξορυκτικής βιομηχανίας χρησιμοποιούν μεγάλες ποσότητες ναρκωτικών ουσιών για να αντιμετωπίσουν τις απάνθρωπες συνθήκες εργασίας που καταστρέφουν τις ζωές τους. Το ίδιο φαινόμενο παρατηρείται και στους εργαζόμενους νυχτερινής βάρδιας. Για παράδειγμα οι οδηγοί φορτηγών για να ανταπεξέλθουν της πολύωρης οδήγησης, που συχνά είναι κατά τη διάρκεια της νύχτας, χρησιμοποιούν διάφορα διεγερτικά (αμφεταμίνες κ.λπ.). Επίσης, συχνό είναι το φαινόμενο φοιτητές και ακαδημαϊκοί να λαμβάνουν διάφορες ουσίες για αύξηση της απόδοσής τους.  

Καθώς η πίεση για αύξηση της παραγωγής εντείνεται, με αποτέλεσμα συχνά να αφιερώνονται ώρες και εκτός του εργασιακού χώρου, η χρήση των διεγερτικών ουσιών έχει αποκτήσει έναν προσανατολισμό ενίσχυσης της αντοχής τόσο για τα μεσαία στρώματα όσο και για την εργατική τάξη. Οι μηχανισμοί των μονοπωλίων των φαρμάκων και των καπιταλιστών εργοδοτών κατάφεραν να δημιουργήσουν την πεποίθηση ότι η επιτυχία στην εργασία περνά μέσα από τη χρήση ουσιών που σε κάνουν να γίνεις πιο παραγωγικός και να φτάσεις στην επιτυχία. Αυτή η τάση αντανακλάται στην κρίση των ναρκωτικών ουσιών. Είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής του παρακμάζοντος Αμερικανικού Ονείρου.

Οι πρακτικές προώθησης διεγερτικών ουσιών δεν είναι νέο φαινόμενο, έχει καταγραφεί από την εποχή της αποικιοκρατίας, όπου οι σκλάβοι στις φυτείες αναγκάζονταν να μασούν ζαχαροκάλαμο, όπως και κατά την πρώιμη βιομηχανική περίοδο όπου έδιναν στις εργάτριες εργοστασίων να πίνουν τσάι με γάλα και ζάχαρη, ώστε να αυξήσουν την ενέργειά τους χωρίς να χρειάζεται να διακόπτουν την εργασία τους.

Οι συνθήκες εργασίας που επικρατούν στον καπιταλισμό είναι απάνθρωπες, και όπως αναφέρει ο Φ. Ένγκελς: «Μικρά παιδιά ακόμα και 5 χρονών εξαναγκάζονται να δουλεύουν στα εργοστάσια… κάτω από άθλιες συνθήκες… Οι «λύσεις» για τους καταπιεσμένους προλετάριους ήταν μονάχα δύο: από τη μία η παραίτηση, η υποταγή, ο αλκοολισμός, τα ναρκωτικά … Από την άλλη η Αντίσταση, η Εξέγερση και η Αξιοπρέπεια…».

Η φτώχεια, η πείνα, η οικονομική ανισότητα, ο κοινωνικός αποκλεισμός, η αποστέρηση, η μετανάστευση, η υποχρεωτική εκτόπιση, οι περιορισμένες δυνατότητες πρόσβασης στην εκπαίδευση και την εργασία, η έκθεση στη βία, είναι κρίσιμοι παράγοντες που οδηγούν στη χρήση ναρκωτικών. Με τη χρήση ναρκωτικών ουσιών σήμερα ένα άτομο προσπαθεί να βιώσει αισθήματα που νιώθει ότι οι κοινωνικές του σχέσεις δεν του προσφέρουν. Προσπαθεί να ξεφύγει από μια πραγματικότητα που δεν αντέχει και όχι να ενταχθεί σε αυτήν. Στέφεται προς τα ναρκωτικά ως μέσο διαφυγής από τις απελπιστικές συνθήκες που επικρατούν στις σύγχρονες καπιταλιστικές κοινωνίες.

Η αύξηση της κατανάλωσης ναρκωτικών ουσιών σε περιόδους οικονομικής κρίσης είναι καλά τεκμηριωμένη στην ιατρική βιβλιογραφία. Ο καπιταλισμός χαρακτηρίζεται από συνεχόμενες οικονομικές και χρηματοπιστωτικές κρίσεις ως συνέπεια της συστηματικής υπερπαραγωγής και αδυναμία διαθεσιμότητας που οδηγεί σε ανισορροπίες. Οι οικονομικές κρίσεις πρώτα και κύρια πλήττουν τους εργαζόμενους, λόγω απώλειας εισοδήματος, ανεργίας, προβλήματα στέγασης και σίτισης. Μια μελέτη που έγινε στην ΕΕ έδειξε ότι η κατανάλωση των ναρκωτικών ουσιών, κατά την οικονομική κρίση του 2008, αυξήθηκε κατά 60%. Μια άλλη έρευνα στις Ηνωμένες Πολιτείες, έδειξε ότι τα υψηλά επίπεδα ανεργίας μεταξύ ορισμένων πληθυσμιακών ομάδων (Αφροαμερικανών, Λατίνων) συνοδεύονται συγχρόνως και με την επιδημία των οπιοειδών σε αυτές τις ομάδες. Επομένως, δεν αποτελεί έκπληξη το διπλάσιο ποσοστό θανάτων μεταξύ αυτών των πληθυσμιακών ομάδων σε σχέση με τους λευκούς.    

Τα ναρκωτικά εμφανίζονται σε περιόδους οικονομικής κρίσης ως μέσο διασφάλισης του ίδιου του καπιταλιστικού συστήματος, με διάφορους τρόπους. Η αχαλίνωτη προώθηση και κατανάλωση ναρκωτικών ουσιών σε περιόδους οικονομικών κρίσεων στοχεύει σε κάμψη της αντίστασης των εργαζομένων, ώστε να ελέγξει τις όποιες διαμαρτυρίες και κοινωνικές αναταραχές. Σε περιόδους κρίσης επίσης έχει καταγραφή περαιτέρω επιβάρυνση της ψυχικής υγείας των ατόμων της κοινωνίας και ιδιαίτερα της εργατικής τάξης και της νεολαίας. Ο καπιταλισμός ως δομή κοινωνικών σχέσεων προωθεί την αποξένωση μεταξύ των ατόμων και εμποδίζει ενεργά τη αλληλεγγύη μεταξύ τους προς το συμφέρον της διατήρησή του, και ως εκ τούτου, είναι σαφώς επιβλαβής για την ψυχική υγεία των ατόμων. Η αδίστακτη επιδίωξη του καπιταλιστικού κέρδους υπονομεύει τις ουσιαστικές ανάγκες των ανθρώπων, που απαιτούνται για τη διατήρηση της καλής ψυχικής τους υγείας.

Έρευνα του Πανεπιστήμιο Χάρβαρντ, που διεξήχθη τον Δεκέμβριο του 2021, έδειξε ότι το 51% των νέων αντιμετωπίζει έντονο στρες, κατάθλιψη και συχνά αίσθημα υπαρξιακής απελπισίας. Ένα 25% των ατόμων της έρευνας ανέφερε αυτοκτονικές τάσεις. Επίσης, ένα 25% συνέδεσε το πρόβλημα ψυχικής του υγείας με τις οικονομικές δυσκολίες που περνά.

Η κοινωνική, πολιτική και οικονομική οργάνωση της κοινωνίας είναι σημαντικός παράγοντας που συμβάλλει στην ψυχική υγεία των ατόμων. Προκειμένου να διασφαλιστεί η βέλτιστη ψυχική υγεία των ατόμων της κοινωνίας είναι απαραίτητο να εκπληρωθούν οι βασικές τους ανάγκες. Η ανακούφιση της ψυχικής δυσφορίας είναι δυνατή μόνο σε μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση και καταπίεση ανθρώπου από άνθρωπο.

Ο καπιταλισμός είναι η αιτία της δημιουργίας άγχους, απελπισίας και δυστυχίας, ιδιαίτερα όταν η φτώχεια και η ανεργία είναι σε υψηλά επίπεδα. Όπως αναφέρει ο Μαρξ: «Συσσώρευση πλούτου σε έναν πόλο είναι ταυτόχρονα συσσώρευση δυστυχίας, ανασφάλειας, μόχθου, σκλαβιάς, άγνοιας, ωμότητας και υποβάθμιση της ψυχικής υγείας στον αντίθετο πόλο».  

Η χρήση ναρκωτικών συχνά προβάλλεται από διάφορες ομάδες, με ορισμένες να τοποθετούνται στο χώρο της αριστεράς, ως μέσο ευχαρίστησης, απελευθέρωσης και αυτογνωσίας. Η χρήση της μαριχουάνας και των ψυχοδραστικών ναρκωτικών θεωρήθηκε από κάποιους ως υγιεινά ανατρεπτική. Ένα άλλο επιχείρημα που συχνά προβάλλεται από αυτές τις ομάδες, είναι ότι όλες οι ναρκωτικές ουσίες δε οδηγούν σε εθισμό και ούτε όλοι οι χρήστες φθάνουν στο σημείο εξάρτησης από αυτά. Δηλαδή υποστηρίζουν ότι τα ναρκωτικά είναι «καλά» για κάποιους και «κακά» για μια μικρή ομάδα ατόμων (αυτοί που είναι επιρρεπείς στον εθισμό). Αυτό το επιχείρημα αποκρύβει εκείνους τους κοινωνικούς παράγοντες που κάνουν ορισμένους ανθρώπους (και ομάδες) πιο ευάλωτους στην τοξικοεξάρτηση. Υποτιμά τις ταξικές διαφορές στον αντίκτυπο της χρήσης ναρκωτικών.   

Μια άλλη άποψη που προωθείται, βασισμένη στην υποτιθέμενη αποτυχία του «πολέμου κατά των ναρκωτικών» και βρίσκει υποστηριχτές τόσο στον συντηρητικό χώρο όσο και στην αριστερά, είναι η νομιμοποίηση των ναρκωτικών. Τα στοιχεία είναι αδιάψευστα, ότι πραγματικός πόλεμος κατά των ναρκωτικών από την πλευρά της άρχουσας τάξης του καπιταλιστικού συστήματος δεν υπήρξε ποτέ. Στην πραγματικότητα, ο «πόλεμος κατά των ναρκωτικών» χρησιμοποιείται από την αστική τάξη ως όπλο που στρέφεται ενάντια στην εργατική τάξη και στον αγώνα της για την εγκαθίδρυση της εργατικής εξουσίας.

Το αίτημα νομιμοποίησης των ναρκωτικών, ανεξάρτητα από πού προέρχεται, είναι ένα γενικό σύνθημα που αδυνατεί να κατανοήσει την πολυπλοκότητα του προβλήματος των ναρκωτικών και τον κίνδυνο να χρησιμοποιηθεί για καθαρά αντιδραστικές επιδιώξεις.    

Ούτε η ποινικοποίηση ούτε η νομιμοποίηση είναι η λύση της μάστιγας των ναρκωτικών ουσιών, η ρίζα του προβλήματος είναι ο ίδιος ο  καπιταλισμός. Η χρήση ναρκωτικών είναι συμπωματική της κοινωνικοοικονομικής και πολιτιστικής εξαθλίωση της καπιταλιστικής κοινωνίας. Η τοξικοεξάρτηση εμφανίζεται όταν ένα σύστημα αποτυγχάνει να ικανοποιήσει τις φυσιολογικές ανάγκες των ατόμων της κοινωνίας και να προσφέρει κάθε είδους ελπίδα για ένα αξιοπρεπές μέλλον.

Η κρίση των ναρκωτικών είναι φαινόμενο της σύγχρονης καπιταλιστικής κοινωνίας. Οι κοινωνικοοικονομικές συνθήκες της σοσιαλιστικής κοινωνίας δεν ευνοούν την ανάπτυξη τέτοιων φαινομένων, όπως απέδειξε ο υπαρκτός σοσιαλισμός.     

Η χρήση των ναρκωτικών δεν ήταν ποτέ σοβαρό κοινωνικό και υγειονομικό πρόβλημα στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Αυτό οφείλεται στις γενικές κοινωνικές και οικονομικές συνθήκες καθώς και στα συγκεκριμένα μέτρα που έλαβαν οι κυβερνήσεις των χωρών αυτών. Στην ΕΣΣΔ, αλλά και στις άλλες πρώην σοσιαλιστικές χώρες, απουσίαζαν οι καθοριστικοί παράγοντες, όπως η ανεργία και το κίνητρο του κέρδους, που σχετίζονται με το φαινόμενο της κρίσης των ναρκωτικών ουσιών στη σύγχρονη καπιταλιστική κοινωνία. Σημαντικός παράγοντας μη διάδοσης των ναρκωτικών στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες ήταν η απουσία ιδιωτικής ιδιοκτησίας στην παραγωγή και διακίνηση των φαρμακευτικών ναρκωτικών ουσιών. Οι οργανωμένες συνοριακές και οι τελωνειακές υπηρεσίες ουσιαστικά απέκλειαν το λαθρεμπόριο ναρκωτικών από το εξωτερικό.

Η παραγωγή, αποθήκευση και διανομή των ναρκωτικών ουσιών είχε αποκλειστικό σκοπό τις ιατρικές και επιστημονικές απαιτήσεις και τελούσε υπό τη συνεχή επίβλεψη των κρατικών υπηρεσιών. Οι υπνωτικές/ηρεμιστικές και ψυχοτρόπες ουσίες χρησιμοποιούνταν αποκλειστικά για θεραπευτικούς σκοπούς και χορηγούνταν στους ασθενείς μόνο με συνταγή γιατρού. Για προληπτικούς λόγους, το Υπουργείο Υγείας της ΕΣΣΔ απαγόρευσε τη χορήγηση LSD και άλλων παραγώγων του λυσεργικού οξέος σε ανθρώπους από το 1967. Για τη χρήση τους για επιστημονική έρευνα, έπρεπε να λαμβάνεται άδεια σε κάθε περίπτωση από τη Μόνιμη Επιτροπή Ναρκωτικών του Υπουργείου. Πολλές επικίνδυνες ουσίες είχαν τεθεί έγκαιρα υπό τον έλεγχο του Υπουργείου, ενώ η χρήση ιδιαίτερα επικίνδυνων ουσιών απαγορεύονταν. Το 1968 στην ΕΣΣΔ, σύμφωνα με τις συστάσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά, απαγορεύτηκε η χορήγηση σε ανθρώπους ακετορφίνης, ετορφίνης και πολλών άλλων ουσιών.

Η Σοβιετική Ένωση ήταν ενεργά προσανατολισμένη στον αγώνα κατά της τοξικοεξάρτησης και της παράνομης διακίνησης ναρκωτικών ουσιών όχι μόνο σε εθνικό αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Αν και δεν αντιμετώπιζε προβλήματα τοξικοεξάρτησης σε ψυχοτρόπες ουσίες ή παραισθησιογόνα, εντούτοις, προς όφελος της πρόληψης και της ευημερίας των ανθρώπων, είχε υιοθετήσει από θέση αρχής ότι αυτή η ομάδα επικίνδυνων ουσιών πρέπει να τεθεί υπό τον αυστηρότερο διεθνή έλεγχο. Η Σοβιετική Ένωση ήταν συμβαλλόμενο μέρος στις περισσότερες διεθνείς συμβάσεις και πρωτόκολλα για τον έλεγχο των ναρκωτικών. Ήταν συμβαλλόμενο μέρος στην Ενιαία Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, και όπως αναφέρει το Γραφείο Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, η ΕΣΣΔ εκτελούσε πιστά όλες τις υποχρεώσεις που ανέλαβε βάσει αυτής της Σύμβασης.  

Στην τσαρική Ρωσία, στις περιοχές της Κεντρικής Ασίας και του Καυκάσου ήταν ευρέως διαδεδομένη η χρήση του οπίου. Η κοκαΐνη και άλλες ναρκωτικές ουσίες χρησιμοποιούνταν ευρέως στις μεγάλες πόλεις. Κατά τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά και μετά, στο στρατό της Ρωσίας υπήρχε σοβαρό πρόβλημα χρήσης ναρκωτικών. Αυτά τα φαινόμενα αποτελούσαν ένα κοινωνικό πρόβλημα που κληρονόμησε η νεοσύστατη κυβέρνηση των μπολσεβίκων. Για την αντιμετώπισή του το 1922 ελήφθησαν ορισμένα επείγοντα μέτρα με στόχο την εξάλειψη της χρήσης ναρκωτικών ουσιών. Η κυβέρνηση εκτιμώντας ότι τα διοικητικά μέτρα από μόνα τους θα ήταν ανεπαρκή και ότι ο αγώνας κατά της χρήση ναρκωτικών πρέπει να διεξάγεται με διαφορετικά μέσα, δηλαδή την ενημέρωση και τη θεραπεία, ξεκίνησε μια εκστρατεία ενημέρωσης του λαού, με τους γιατρούς να έχουν τον κύριο ρόλο.

Ο αγώνας κατά των ναρκωτικών στην ΕΣΣΔ ήταν διαρκής και μόνιμος. Συχνά, από τη δυτική προπαγάνδα, αυτή η στάση ερμηνεύονταν ως πρόβλημα με τα ναρκωτικά στη Σοβιετική κοινωνία, το οποίο αποκρύβεται.

Οι σοβιετικές προσπάθειες για τον έλεγχο της χρήσης ναρκωτικών βασίζονταν σε δύο τομείς. Πρώτον στη μείωση της ζήτησης, εστιάζοντας σε μεγάλο βαθμό τόσο στα προληπτικά μέτρα όσο και στον εντοπισμό και τη θεραπεία ατόμων που χρησιμοποιούν ναρκωτικά για μη ιατρικούς σκοπούς και δεύτερον στην επιβολή του νόμου, με στόχο όχι μόνο στην παράνομη διακίνηση ναρκωτικών και την εξάλειψη παράνομα καλλιεργούμενων ναρκωτικών φυτών, αλλά και στον καλύτερο έλεγχο της νόμιμης παραγωγής και εμπορίας ναρκωτικών φαρμάκων και ψυχοτρόπων ουσιών.

Το 1926 στην ΕΣΣΔ, θεσπίστηκε ο Ποινικός Κώδικας ο οποίος ποινικοποίησε την παραγωγή και αποθήκευση κοκαΐνης, μορφίνης και άλλων ναρκωτικών ουσιών προς πώληση χωρίς την κατάλληλη άδεια. Το 1928, απαγορεύτηκε η ελεύθερη διακίνηση των ναρκωτικών ουσιών.

Παραδοσιακά στις δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και στις δημοκρατίες του Καυκάσου καλλιεργούταν η παπαρούνα του οπίου και η ινδική κάνναβη. Το 1934, με διάταγμα απαγορεύτηκε η σπορά παπαρούνας οπίου και ινδικής κάνναβης, εκτός από νομίμως καθορισμένες περιοχές στο έδαφος της ΕΣΣΔ. Το 1935 το Υπουργικό Συμβούλιο της ΕΣΣΔ εξέδωσε διάταγμα όπου ανέθετε τον έλεγχο των ναρκωτικών και ψυχοτρόπων ουσιών σε μια Μόνιμη Επιτροπή, η οποία είναι ανεξάρτητη από τον παραγωγό, τον καταναλωτή και τις εμπορικές οργανώσεις. Η Επιτροπή αυτή απαρτίζονταν από εξειδικευμένους ιατρούς, φαρμακοποιούς, χημικούς και ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους των Υπουργείων Υγείας, Εσωτερικών, Εξωτερικού Εμπορίου, των τελωνειακών αρχών και του Υπουργείου Φαρμακευτικής Βιομηχανίας. Τα κύρια καθήκοντα της επιτροπής είναι: η παραγωγή, η διακίνηση, αξιολόγηση νέων δοκιμών για τον εντοπισμό ναρκωτικών ουσιών και μεθόδων ανίχνευσής τους στα βιολογικά υλικά, αξιολόγηση της αξίας των νέων αναλγητικών που δεν προκαλούν εθισμό με σκοπό την αντικατάσταση των ναρκωτικών φαρμάκων, διερεύνηση των διαφόρων τύπων φυτών κάνναβης προκειμένου να εντοπιστούν τα είδη με τη χαμηλότερη περιεκτικότητα σε ναρκωτικές ουσίες, αξιολόγηση νέων μεθόδων διάγνωσης και θεραπείας των εξαρτημένων από τα ναρκωτικά, αξιολόγηση νέων μορφών οργάνωσης των υπηρεσιών για την αντιμετώπιση της τοξικοεξάρτησης, και μελέτη της ξένης εμπειρίας σε σχέση με τον έλεγχο της τοξικοεξάρτησης και της παράνομης διακίνησης. Επιπλέον, η Επιτροπή ενημερώνει και επικυρώνει τον κατάλογο ναρκωτικών φαρμάκων και ψυχοτρόπων ουσιών που έχουν χαρακτηριστεί ως ναρκωτικά από το νόμο. Η έγκαιρη ενημέρωση επιτυγχάνεται χάρη στο γεγονός ότι η Επιτροπή συνεργάζεται με το Τμήμα Εισαγωγής Νέων Φαρμάκων και Φαρμακευτικού Εξοπλισμού του Υπουργείου Υγείας, το οποίο αποτελείται από επιτροπές εμπειρογνωμόνων όπως η Φαρμακολογική Επιτροπή και η Επιτροπή Μελέτης Παρενεργειών Φαρμάκων. Καθήκον της Μόνιμης Επιτροπής είναι και η ετήσια έκθεση προς τα Ηνωμένα Έθνη με τον αριθμό των εξαρτημένων ατόμων από τις διάφορες ναρκωτικές ουσίες,. 

Σύμφωνα με οδηγίες του Υπουργείου Υγείας της ΕΣΣΔ, όλα τα ιατρικά ιδρύματα και τα φαρμακεία υποχρεούνται να καταγράφουν, σύμφωνα με προβλεπόμενη διαδικασία, τυχόν εξαρτημένους από τα ναρκωτικά που τα επισκέπτονται για πρώτη φορά, ώστε να λάβουν την απαραίτητη θεραπεία. Με αυτόν τον τρόπο, οι εξαρτημένοι από ναρκωτικές ουσίες μπορούν να εντοπιστούν άμεσα, ώστε να τους παρασχεθεί ιατρική φροντίδα στα αρχικά στάδια εξάρτησης. Στην ΕΣΣΔ, για τους εξαρτημένους από τις ναρκωτικές ουσίες δεν εφαρμόζονταν τιμωρητικές πρακτικές σαν και αυτές που εφαρμόζονται στις ΗΠΑ (εμπόδια στην εργασία, περιορισμοί πρόσβασης σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας, στέρηση του δικαιώματος ψήφου σε όσους φυλακίζονται). Αντίθετα, χωρίς εξαίρεση παρέχονταν δωρεάν φροντίδα σε όλους, στα εξειδικευμένα ιδρύματα ψυχικής υγείας και όσο διαρκούσε η θεραπεία τους ήταν σε άδεια μετ’ αποδοχών. Οι αρνούμενοι τη θεραπεία είχαν ιατρική υποστήριξη από ψυχολόγο-ψυχίατρο. Σε ειδικές περιπτώσεις οι δικαστικές αρχές δύναται να επιβάλουν υποχρεωτική θεραπεία κατόπιν αιτήματος της οικογένειας.  

Η θεραπεία παρέχεται τόσο εντός των ειδικών δομών όσο και σε εξωτερικούς ασθενείς.

Χρόνιοι αλκοολικοί και ναρκομανείς δεν νοσηλεύονται στο ίδιο τμήμα, ώστε να μην ασκείται αρνητική επιρροή από τον έναν στον άλλον. Για αποτελεσματική έκβαση οι εξαρτημένοι από τα ναρκωτικά νοσηλεύονται σε ειδικές αυστηρά ελεγχόμενες δομές προκειμένου να αποφευχθεί η λαθραία εισαγωγή ναρκωτικών ουσιών. 

Μια ομάδα από τη δομή ψυχικής υγείας του Υπουργείου Υγείας των Ηνωμένων Πολιτειών που επισκέφτηκε το 1967 την ΕΣΣΔ και περιόδευσε σε ιατρικά ιδρύματα ψυχικής υγείας σε όλη τη χώρα, στα συμπεράσματά της ανέφερε ότι στην ΕΣΣΔ δεν υπάρχει κατάχρηση στα ναρκωτικά.  

Τα επίσημα στοιχεία μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, τα οποία είχαν κατατεθεί και στο Γραφείο Ηνωμένων Εθνών για τα Ναρκωτικά και το Έγκλημα, δείχνουν ότι στη Σοβιετική Ένωση δεν υπήρχε κάποιο σοβαρό πρόβλημα τοξικοεξάρτησης και δεν καταγράφηκε ούτε μια περίπτωση εθισμού σε αμφεταμίνες, κοκαΐνη, ηρωίνη, LSD και άλλα παράγωγα λυσεργικού οξέος. Είχαν καταγραφεί μεμονωμένες περιπτώσεις τοξικοεξάρτησης σε άτομα που έκανα χρήση ορισμένων άγριων ποικιλιών κάνναβης. Μια αύξηση χρήσης ναρκωτικών, χωρίς όμως να έχει λάβει κάποιες ανησυχητικές διαστάσεις, παρατηρήθηκε στους στρατιώτες που επέστρεφαν από το Αφγανιστάν.

Τα επίσημα στοιχεία εκτιμούν ότι το 1985 ο αριθμός των εξαρτημένων από τα ναρκωτικά στην ΕΣΣΔ ήταν περίπου 3000 και ως επί το πλείστον ήταν άτομα που έλαβαν θεραπεία (μορφίνης ή/και κωδεΐνης) για χρόνιες ασθένειες.     

Μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού, οι ερευνητές που ασχολήθηκαν με τη κατάσταση των ναρκωτικών ουσιών στην ΕΣΣΔ δεν αναφέρουν αριθμητικά στοιχεία των εξαρτημένων από τα ναρκωτικά, γιατί με το άνοιγμα των αρχείων, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, τα στοιχεία έδειξαν ότι ήταν «άνθρακας ο θησαυρός». Στη βιβλιογραφία συναντά κανείς γενικόλογες αναφορές, ότι ο αριθμός των επίσημων στοιχείων των τοξικοεξαρτημένων είναι υποεκτιμημένος. Η μόνη πηγή που αναφέρει συγκεκριμένο αριθμό είναι έκθεση (1990) του Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, όπου εκτιμά ότι ο αριθμός των εξαρτημένων από τις ναρκωτικές ουσίες στη Σοβιετική Ένωση ήταν περίπου 130000, δηλαδή 0,77 ανά 1000 κατοίκους. Τα στοιχεία έκθεσης (1990) του ΟΗΕ, της ίδιας χρονικής περιόδου, αναφέρουν το ποσοστό των χρηστών στο 0,07%.   

Η Eka Gardapkhadze δικηγόρος από την Τιφλίδα της Γεωργίας, η οποία από το 1978 ήταν εξαρτημένη από τα ναρκωτικά, και σήμερα απαλλαγμένη από αυτά υπερασπίζεται τα δικαιώματα των φυλακισμένων γυναικών που σχετίζονται με τα ναρκωτικά, αναφέρει ότι τη δεκαετία 1980 μόνο τρεις γυναίκες στην πρωτεύουσα της Γεωργιανής Σοσιαλιστικής Σοβιετικής Δημοκρατίας έκαναν ενέσιμα ναρκωτικά. Αυτή η εικόνα άλλαξε δραματικά μετά την ανεξαρτησία της Γεωργίας από την ΕΣΣΔ το 1991, και η ηρωίνη ξεχύθηκε στους δρόμους των πόλεων της.       

Μια έκθεση του Υπουργείου Δικαιοσύνης των ΗΠΑ, η οποία συντάχτηκε τον Μάιο 1992, και ανέλυε στις προοπτικές του ανοίγματος της αγοράς των ναρκωτικών ουσιών υπό τις νέες συνθήκες (ανατροπής του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ), αναφέρει σχετικά: «Η κατάρρευση του κομμουνισμού και η διάλυση του σοβιετικού κράτους μαζί με την εμφάνιση του εκδυτικισμού και της εσωτερικής οικονομικής μεταρρύθμισης δημιούργησαν γόνιμο έδαφος για την ανάπτυξη της κατάχρησης και της διακίνησης ναρκωτικών στην πρώην ΕΣΣΔ. Επίσης, έχουν εμφανιστεί οργανωμένες διαπεριφερειακές ομάδες μαφίας διακίνησης ναρκωτικών για να εξυπηρετήσουν αυτήν την ταχέως αναπτυσσόμενη αγορά. Η πρώην ΕΣΣΔ δεν συμμετείχε σημαντικά στη διεθνή αγορά ναρκωτικών ως καταναλωτής ή προμηθευτής παράνομων ουσιών. Ωστόσο, αυτό το πρότυπο θα μπορούσε να αλλάξει τη δεκαετία του 1990. Η μετατρεψιμότητα του ρουβλίου θα μπορούσε να οδηγήσει σε μεγάλη ροή δυτικών σκληρών ναρκωτικών όπως η κοκαΐνη, η ηρωίνη ή το κρακ στην ευρωπαϊκή Ρωσία. Μια ταχεία επέκταση του εμπορίου, των ταξιδιών και των οικονομικών δεσμών με τις δυτικές χώρες θα διευρύνει τον αγωγό για τη διακίνηση ναρκωτικών. Η αποδυνάμωση της Μόσχας στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες της Κεντρικής Ασίας και οι γενικά ζοφερές οικονομικές προοπτικές της Κεντρικής Ασίας συνυπάρχουν με μια προφανή μαζική επέκταση της καλλιέργειας ναρκωτικών σε αυτή την περιοχή. Εάν συνεχιστούν οι τρέχουσες τάσεις, η πρώην Σοβιετική Κεντρική Ασία θα μπορούσε να γίνει ένας σημαντικός παγκόσμιος προμηθευτής προϊόντων χασίς και οπίου κατά τη δεκαετία του 1990».   

Αυτή η αναφορά της έκθεσης του Υπουργείο Δικαιοσύνης των ΗΠΑ πολύ σύντομα έγινε πραγματικότητα. Η παλινόρθωση του καπιταλισμού στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και το άνοιγμα προς τη Δύση ήταν η αιτία της εμφάνισης και δράσης του οργανωμένου εγκλήματος. Σήμερα περισσότερες από 5.500 ομάδες της μαφίας με περίπου 100.000 μέλη δραστηριοποιούνται μόνο στη Ρωσία και μια από τις δράσεις τους είναι και αυτή της διακίνηση ναρκωτικών.  

Η εμπειρία της παλινόρθωσης του καπιταλισμού στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες έδειξε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο από τη μια την παράλληλη πορεία του καπιταλισμού με τα ναρκωτικά και από την άλλη ότι η κοινωνία στην οποία δεν είναι γόνιμα τα ναρκωτικά είναι η σοσιαλιστική – κομμουνιστική κοινωνία, η οποία έχει στο επίκεντρό της τον άνθρωπο και τις ανάγκες του και είναι απαλλαγμένη από το καπιταλιστικό κέρδος.     

Πηγές

1. Paulo José dos Reis Pereira. Drugs, Violence, and Capitalism: The Expansion of Opioid Use in the Americas. First Published December 16, 2020.
2. Charles W Van Way III. Bashing Big Pharma. Mo Med. 2019 Mar-Apr; 116(2):80–82.
3. Helmerhorst GT, Teunis T, Janssen SJ, Ring D. An epidemic of the use, misuse and overdose of opioids and deaths due to overdose, in the United States and Canada: is Europe next? Bone Joint J. 2017; 99-B: 856-864.
4. Gerard Arnoldus Kalkman, Cornelis Kramers, Robert T van Dongen, Wim van den Brink, Arnt Schellekens. Trends in use and misuse of opioids in the Netherlands: a retrospective, multi-source database study. Lancet Public Health. 2019; 4: e498–505.
5. Chris McGreal. Capitalism gone wrong: how big pharma created America’s opioid carnage. A web of firms ramped up narcotic painkiller sales, creating the biggest drug epidemic in American history as profits surged. July 2019.
6. Merianne R. Spencer, Matthew F. Garnett, Arialdi M. Miniñ. Drug Overdose Deaths in the United States, 2002–2022. NCHS Data Brief No. 491, March 2024.
7. Winfried Häuser, Eric Buchser, David P. Finn, Geerd Dom, Egil Fors, Tarja Heiskanen, et al. Is Europe also facing an opioid crisis?—A survey of European Pain Federation chapters. European Journal of Pain. Volume 25, Issue 8Sep 2021, Pages 1625-1854.
8. Scott P Novak, Anders Håkansson, Jose Martinez-Raga, Jens Reimer, Karol Krotki, Sajan Varughese. Nonmedical Use of Prescription Drugs in the European Union. BMC Psychiatry. 2016 Aug 4:16:274.
9. United States Department of State. Bureau for International Narcotics and Law Enforcement Affairs. International Narcotics Control Strategy Report. Volume I Drug and Chemical Control, March 2023.
10. Drug Abuse in the United States. Ministry of Foreign Affairs, the People’s Republic of China. February 2023.
11. https://www.mfa.gov.cn/eng/zy/gb/202405/t20240531_11367481.html
12. Maziyar Ghiabi. Critique of everyday narco-capitalism. Third World Quarterly. 2022; Volume 43, Issue 11, Pages 2557-2576.
13. Philippe Bourgois. Decolonising Drug Studies in an Era of Predatory Accumulation. Third World Quarterly. 2018. 39 (2): 385–398.
14. Neil Carrier, Gernot Klantschnig. Quasilegality: Khat, Cannabis and Africa’s Drug Laws. Third World Quarterly. 2018. 39 (2): 350–365. 
15. Seng Lawn Dan, Ja Htoi Pan Maran, Mandy Sadan, Patrick Meehan, Jonathan Goodhand. The Pat Jasan drug eradication social movement in Northern Myanmar, part one: Origins & reactions. Int J. Drug Policy. 2021 Mar: 89:103181.
16. Maziyar Ghiabi. Under the Bridge in Tehran: Addiction, Poverty and Capital. Ethnography. 2020. 21 (2): 151–175.
17. Maziyar Ghiabi. Ontological Journeys: The Lifeworld of Opium across the Afghan-Iranian Border in/out of the Pharmacy. International Journal of Drug Policy. 2021. 89: 103116.
18. Jonathan Goodhand, Patrick Meehan, Jasmine Bhatia, Maziyar Ghiabi, Francisco Gutiérrez Sanín. Critical Policy Frontiers: The Drugs-Development-Peacebuilding Trilemma. International Journal of Drug Policy. 2021. 89: 103115.
19. Veerle Van den Eynden. Sharing Data from Research on Illicit Drug Economies. The International Journal on Drug Policy. 2021. 89: 103171.  
20. Janice Haaken, Larry Bowlden. Fighting the War on Drugs. Against the Current. 1991; No. 30.
21. E.A. Babaian. Control of narcotic substances and prevention of addiction in the USSR. 1979.
22. https://www.unodc.org/unodc/en/data-and-analysis/bulletin/bulletin_1979-01-01_1_page003.html
23. Mary Schaeffer Conroy. Abuse of Drugs other than Alcohol and Tobacco in the Soviet Union – Soviet Studies. JSTOR. Vol. 42, No. 3 (Jul., 1990), pp. 447-480.
24. Steven Strauss. 2019. The opioid crisis. https://socialism.com/fs-article/the-opioid-crisis/
25. Erich Arbor. (2021). On Revolutionary Sobriety. https://erich-arbor.medium.com/on-revolutionary-sobriety-4971a96f5dd4.
26. Robert Crisman. June 1989. Drugs and death squads: The CIA connection.
27. https://socialism.com/fs-article/drugs-and-death-squads-the-cia-connection-2/

Κατέβασε το άρθρο εδώ