Συνεχίζουμε σήμερα το αφιέρωμά μας «Οκτωβριανή Επανάσταση και Παιδεία» με το τρίτο και τελευταίο μέρος από τη σειρά δημοσιευμάτων από το βιβλίο του 1961, με τίτλο «What Ivan Knows That Johnny Doesn’t» («Τι γνωρίζει ο Ιβάν που δεν γνωρίζει ο Τζόνι») του Arther S. Trace Jr
Πρόκειται για μια συγκριτική μελέτη μεταξύ της σοβιετικής και αμερικανικής Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης στα πεδία 1) της Ανάγνωσης, 2) της Λογοτεχνίας, 3) των ξένων γλωσσών, 4) της Ιστορίας και 5) της Γεωγραφίας, μελέτη η οποία βασίζεται στα βιβλία και στα αναλυτικά προγράμματα των μαθημάτων αυτών.
Θυμίζουμε ότι ο συγγραφέας σε καμιά περίπτωση δεν μπορεί να θεωρηθεί φιλοσοβιετικός, το αντίθετο μάλιστα, προσπαθεί να ασκήσει πολεμική στην ΕΣΣΔ, ωστόσο μελετά με αντικειμενικότητα τα δυο εκπαιδευτικά συστήματα προκειμένου να βοηθήσει με συμβουλές τα σχολεία της χώρας του.
Στο σημερινό μας δημοσίευμα παρουσιάζουμε, από το αντίστοιχο κεφάλαιο του βιβλίου του Τρέις, το τι διδάσκονταν στην Ιστορία οι μαθητές στο σοβιετικό σχολείο.
Έχει αξία να σταθούμε στο μάθημα της Ιστορίας, καθώς είναι πρόσφατη στη χώρα μας η συζήτηση γύρω από την πρόταση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής που δουλεύει πάνω στην αναμόρφωση των αναλυτικών προγραμμάτων της Ιστορίας στο Δημοτικό και το Γυμνάσιο.
Επιπλέον, το μάθημα της Ιστορίας είναι ένα πολύ καλό παράδειγμα για να αντιληφθούμε πώς πολύ καλύτερα κατανέμεται η ύλη, χωρίς αλληλοεπικαλύψεις, όταν το σχολείο είναι ενιαίο και δεν διασπάται η συνέχειά του από βαθμίδα σε βαθμίδα. Από το βιβλίο του Α. Τρέις δεν παραθέτουμε τι μάθαιναν στην Ιστορία οι μαθητές στα αμερικανικά σχολεία, γιατί μάλλον δεν χρειάζεται:
Διαβάζοντας το τι μάθαιναν οι μαθητές στην Ιστορία στην ΕΣΣΔ τις δεκαετίες του ’50 και του ’60, κάνουμε αναπόφευκτα στο μυαλό μας τη σύγκριση με το τι μαθαίνουν σήμερα οι μαθητές στην Ελλάδα… και σ’ αυτήν τη σύγκριση ακόμα, η ΕΣΣΔ «νικάει κατά κράτος»!
Ο συγγραφέας ξεκινάει το κεφάλαιο παραθέτοντας από τη δική του σκοπιά το γιατί είναι σημαντικό να διδάσκονται σωστά οι νέοι Ιστορία και στη συνέχεια σημειώνει (οι υπότιτλοι και οι υπογραμμίσεις δικά μας):
«Δεν μπορεί να πει κανείς ότι το Σοβιετικό εκπαιδευτικό σύστημα υποτιμά τη σημασία της Ιστορίας. Στην πραγματικότητα, λίγα εκπαιδευτικά συστήματα αντιλαμβάνονται την πανίσχυρη επιρροή που η Ιστορία μπορεί να ασκήσει στα μυαλά των ανθρώπων.
Ιδιαίτερα τα σοβιετικά σχολεία χρησιμοποιούν την Ιστορία ώστε να δείξουν την υπεροχή του κομμουνιστικού συστήματος σε σχέση με οποιοδήποτε άλλο σύστημα, στο παρελθόν ή το σήμερα.
Μια ματιά στο πρόγραμμα σπουδών και τα σχολικά βιβλία της Ιστορίας που χρησιμοποιούνται στα σοβιετικά σχολεία θα αποδείξει το πόσο διεξοδικά μελετάται η Ιστορία έτσι ώστε να ενισχύεται ο κομμουνιστικός τρόπος θέασης των πραγμάτων.
Από την τρίτη και τέταρτη τάξη ξεκινούν με βασικά στοιχεία της Ιστορίας της χώρας τους
Οι Σοβιετικοί μαθητές ξεκινούν την επίσημη σπουδή της Ιστορίας στην τρίτη τάξη, σε βαθμό που ένα μεγάλο κομμάτι (περίπου 20.000 λέξεις) του βιβλίου της τρίτης τάξης αφιερώνεται στην περιγραφή των βασικών γεγονότων του ρωσικού παρελθόντος.
Οι περισσότερες από τις επιλογές σε αυτό το τμήμα του βιβλίου είναι γραμμένες με ευθύ κι επεξηγηματικό τρόπο και περιλαμβάνουν διηγήσεις τέτοιων σημαντικών ιστορικών γεγονότων και θεμάτων, όπως οι πρώιμοι Σλάβοι, η εισβολή των Τατάρων, η Μάχη του Κουλίκοβο, ο πόλεμος με τους Σουηδούς, ο πόλεμος του 1812, η εξέγερση του 1905, η επανάσταση του 1917, τα πενταετή πλάνα, ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος και η μεταπολεμική περίοδος, όπως επίσης και εκθέσεις σχετικά με ιστορικές προσωπικότητες, όπως ο Alexander Nevsky κι ο Field Marshal Suvorov, και γεγονότα όπως η ίδρυση της Μόσχας και της Αγίας Πετρόυπολης, η αιχμαλωσία του Izmail και η πολιορκία του Στάλινγκραντ.
Ορισμένα αποσπάσματα αντιμετωπίζουν τα ιστορικά γεγονότα ως δραματικές διηγήσεις, με τη συνοδεία ποιημάτων από τον Πούσκιν, τον Νεκράσοβ και άλλους ποιητές που εξυμνούν ιστορικά γεγονότα.
Συνολικά, υπάρχουν σαράντα πέντε επιλογές προσεκτικά παραταγμένες σε χρονολογική σειρά, από την απαρχή της ρωσικής Ιστορίας έως την τωρινή εποχή.
Στην τέταρτη τάξη των σοβιετικών σχολείων, η Ιστορία καθίσταται ένα ξεχωριστό μάθημα και διδάσκεται με ξεχωριστό σχολικό βιβλίο. Το βιβλίο αυτό ονομάζεται “Η Ιστορία της ΕΣΣΔ” και αποτελείται από μια έκθεση 150 σελίδων (περίπου 27.000 λέξεις) της Ιστορίας της Ρωσίας από την αρχή της έως σήμερα.
Από τη μελέτη τους στην τρίτη τάξη, οι Σοβιετικοί μαθητές έχουν ήδη κατακτήσει τα βασικά ιστορικά γεγονότα και ιστορικές προσωπικότητες στη ρωσική Ιστορία, όμως αυτό το βιβλίο της τέταρτης τάξης είναι μια επίσημη καταγραφή της Ιστορίας σε επίσημο και εξηγητικό ύφος.
Είναι εν μέρει απλοποιημένο, είναι όμως προσεκτικά γραμμένο και περιγράφει τα βασικά ιστορικά γεγονότα με τρόπο δραματικό και ζωντανό.
Αυστηρή προσοχή δίνεται στη χρονολογία, ώστε οι μαθητές να κατακτούν τη συνέχεια ανάμεσα στα γεγονότα του 16ου και 17ου αιώνα, και ούτω καθεξής.
Αυτή η διαδικασία απλώς βρίσκεται σε αντιστοιχία με την αντίληψη ότι η Ιστορία σημαίνει περισσότερα σε αυτούς που κατέχουν λεπτομερή γνώση της ακολουθίας των γεγονότων.
Περιττό να πούμε ότι η κομμουνιστική θεώρηση της Ιστορίας εμφανίζεται στις χειρότερες και ασχημότερες περιγραφές αυτού του βιβλίου.
Αλλά αυτό που χρειάζεται να τονιστεί στο σημείο αυτό, δεν είναι η ερμηνεία της Ιστορίας, αλλά ο πλούτος των λεπτομερειών και η συστηματική παρουσίαση αυτών.
Όπως μπορούμε να δούμε, δεν πλησιάζει καθόλου στη λεπτομέρεια τη ρωσική Ιστορία που εμφανίζεται στα σχολικά βιβλίων μεγαλύτερων τάξεων, είναι όμως αξιοσημείωτο για το επίπεδο της τέταρτης τάξης. Εικονογράφηση υπάρχει σε ορισμένες περιπτώσεις, σε καμία περίπτωση όμως υποκαθιστώντας το γραπτό κείμενο.
Οι κυριότερες μάχες εμφανίζονται σε διαγράμματα, συμπληρωματικές πληροφορίες δίνονται σαν υπότιτλοι των εικονογραφήσεων, ενώ ερωτήσεις για να απαντηθούν από τους μαθητές βρίσκονται στο τέλος κάθε υποενότητας.
Μπορεί να ειπωθεί, επομένως, ότι στο τέλος της τέταρτης τάξης οι Σοβιετικοί μαθητές μπορούν να εκλάβουν από το βιβλίο Ιστορίας τους μια αρκετά λεπτομερή θεώρηση της Ιστορίας της χώρας τους, ακόμα κι αν η θεώρηση είναι παραμορφωμένη.
Οι στόχοι του μαθήματος και τα βιβλία
Το πρόγραμμα Ιστορίας στα σοβιετικά σχολεία για την πέμπτη έως τη δέκατη τάξη χρειάζεται να περιγραφεί πιο αναλυτικά έτσι ώστε το σχέδιο και η πρόθεσή του να μπορεί να κατανοηθεί.
Σε γενικές γραμμές, ο στόχος του προγράμματος είναι διπλός.
Πρώτον, να δώσει στους Σοβιετικούς μαθητές μια αρκετά λεπτομερή γνώση της ανάπτυξης του πολιτισμού, από την προϊστορία έως σήμερα.
Αυτή η προετοιμασία εκτείνεται πέρα από την περίοδο πέντε χρόνων, από την πέμπτη τάξη μέχρι την ένατη.
Δεύτερον, να δώσει στους μαθητές μια διεξοδικά λεπτομερή μελέτη της Ρωσίας, από την ιστορική προέλευσή της μέχρι και σήμερα, πέρα και πάνω από την “προπόνηση” στην Ιστορία που έλαβαν στην τρίτη και τέταρτη τάξη.
Η φάση αυτή ξεκινά στην όγδοη τάξη και εκτείνεται έως τη δέκατη.
Έτσι, και στην όγδοη και στην ένατη τάξη, οι Σοβιετικοί μαθητές λαμβάνουν εναλλαγές παγκόσμιας και ρωσικής Ιστορίας ανά εξάμηνο.
Το βασικό όμως σημείο εδώ είναι το γεγονός ότι οι Σοβιετικοί μαθητές μελετούν Ιστορία σε κάθε εξάμηνο σε κάθε τάξη μεταξύ της τέταρτης και της δέκατης τάξης.
Σε προηγούμενο κεφάλαιο τονίστηκε ότι οι Σοβιετικοί μαθητές διδάσκονται να διαβάζουν αρκετά καλά μέχρι το τέλος της τέταρτης τάξης, έτσι ώστε στην πέμπτη να είναι σε θέση να ξεκινήσουν να διαβάζουν λογοτεχνία σε επίπεδο ενηλίκων. Το επίπεδο ενηλίκων διατηρείται στα κείμενα των βιβλίων Ιστορίας τους ακόμη.
Από την πέμπτη τάξη κι έπειτα, τα βιβλία Ιστορίας τους δεν κάνουν σχεδόν καμία αντιληπτή παραχώρηση, είτε σε σχέση με το ύφος ή το λεξιλόγιο μπροστά στη νεανικότητα των μαθητών. Το ύφος διαφέρει από αυτό ενός επαγγελματία ιστορικού μόνο σε σχέση με το ότι η δομή των προτάσεων μπορεί να είναι απλούστερη και οι παράγραφοι πιο σύντομες.
Τα αντίτυπα αυτών των βιβλίων είναι κανονικού μεγέθους, με κανονικά διαστήματα ανά τις γραμμές. Η εικονογράφηση, ωστόσο, είναι σποραδική και κακόγουστη, ενώ η ποιότητα του χαρτιού είναι αισχρή.
Στην πέμπτη τάξη διδάσκονταν για την αρχαία Ελλάδα περισσότερα απ’ όσα διδάσκονται σήμερα οι Έλληνες μαθητές!
Στην πέμπτη τάξη και το πρώτο εξάμηνο της έκτης τάξης, οι Σοβιετικοί μαθητές μελετούν Αρχαία Ιστορία από ένα βιβλίο με τον τίτλο “Ιστορία του Αρχαίου Κόσμου”.
Στο πρώτο εξάμηνο της πέμπτης τάξης αποκτούν μια τρομερά λεπτομερή γνώση της Αρχαίας Αιγύπτου, της αυτοκρατορίας της Εξώτερης Ασίας και Περσίας, της Αρχαίας Ινδίας και Αρχαίας Κίνας.
Η περιγραφή της Αρχαίας Αιγύπτου, για παράδειγμα, περιλαμβάνει τον λαό, την ανάπτυξη της γεωργίας και της χειροτεχνίας, την ανάπτυξη της αιγυπτιακής αυτοκρατορίας, την κατασκευή των πυραμίδων, την επιστημονική γνώση και την αιγυπτιακή γραπτή γλώσσα, τη λογοτεχνία και την τέχνη της Αρχαίας Αιγύπτου και την πτώση της αιγυπτιακής αυτοκρατορίας.
Η αντιμετώπιση μερικών από αυτά τα θέματα είναι περισσότερο τεχνική και λεπτομερής και μερικές φορές συνοδεύεται από εικονογράφηση. Για παράδειγμα, ένας αριθμός αιγυπτιακών ιερογλυφικών παρατίθενται σε παραλληλισμό με τα αντίστοιχα ρωσικά.
Μετά, λοιπόν, τη μελέτη της αρχαίας Ανατολής στο πρώτο εξάμηνο, οι Σοβιετικοί μαθητές της πέμπτης τάξης προχωρούν στη μελέτη της αρχαίας Ελλάδας, στην οποία αφιερώνουν το δεύτερο εξάμηνο.
Ξεκινούν με μια γενική περιγραφή της γεωγραφίας και του πληθυσμού της αρχαίας Ελλάδας, μετά προχωρούν στην περιγραφή των ελληνικών μύθων, με ειδική προσοχή στην ιστορία του Τρωικού Πολέμου και την “Οδύσσεια” του Ομήρου. Αυτό ακολουθείται από κεφάλαια σχετικά με τους Ελληνοπερσικούς Πολέμους, τον Ελληνικό πολιτισμό, τον Πελοποννησιακό Πόλεμο και την αυτοκρατορία του Μεγάλου Αλεξάνδρου.
Η λεπτομέρεια στα κεφάλαια αυτά είναι συχνά αξιοσημείωτη. Στο κεφάλαιο που ονομάζεται “Η ανάπτυξη του πολιτισμού στην Ελλάδα”, για παράδειγμα, υπάρχει μια γενική περιγραφή των κοινωνικών και ιστορικών συνθηκών οι οποίες ευνόησαν την ανάπτυξη του πολιτισμού στην περιοχή της Μεσογείου, μια περιγραφή της προέλευσης και της φύσης των Ολυμπιακών Αγώνων, μια περιγραφή του ελληνικού θεάτρου, του αρχαίου ελληνικού δράματος συνολικά και ειδικότερα της “Αντιγόνης” του Σοφοκλή, της ελληνικής αρχιτεκτονικής και γλυπτικής, συμπεριλαμβανομένου ειδικές αναφορές στην Ακρόπολη, τον Παρθενώνα, τον φημισμένο “Δισκοβόλο” του Μύρωνα (με εικονογράφηση) και την αγαλματοποιία του Παρθενώνα.
Το κεφάλαιο καταλήγει με μια περιγραφή της μάθησης και των σχολείων στην αρχαία Ελλάδα, διαφωτίζοντάς την με μια έκθεση της ιστορίας των Ελληνοπερσικών Πολέμων του Ηροδότου και μια περιληπτική έκθεση σχετικά με τη σημασία του αρχαιοελληνικού πολιτισμού.
Για τα Ρωμαϊκά χρόνια
Για τα μαθήματα Ιστορίας τους στο πρώτο εξάμηνο της έκτης τάξης, οι Σοβιετικοί μαθητές χρησιμοποιούν τα ίδια ιστορικά κείμενα όπως στην πέμπτη, όμως αφιερώνουν ολόκληρο το εξάμηνο στη μελέτη της αρχαίας Ρώμης.
Συζητιούνται όλα τα κύρια ιστορικά γεγονότα από την άνοδο και την πτώση της Ρώμης, ενώ αξιοσημείωτη σημασία δίνεται σε βασικές ιστορικές φιγούρες.
Εδώ παρατίθενται μερικές από τις πάνω από 150 ερωτήσεις που βρίσκονται στα κεφάλαια της Ρωμαϊκής Ιστορίας, ερωτήσεις τις οποίες όλοι οι Σοβιετικοί μαθητές της έκτης τάξης αναμένεται να είναι σε θέση να απαντήσουν:
1. Δείξτε στο χάρτη τον ποταμό Τίβερη, την Πόλη της Ρώμης και την τοποθεσία των Λατινικών συνοικισμών.
2. Ποια γεγονότα λάμβαναν χώρα στην Ελλάδα ενώ το Ρωμαϊκό κράτος εγκαθιδρυόταν;
3. Ποιες αλλαγές συνέβησαν στην κυβέρνηση της Ρώμης από τον 5ο έως τον 3ο αιώνα πριν την εποχή μας;
4. Ποιες οι αιτίες του 1ου Καρχηδονιακού Πολέμου;
5. Δείξτε στο χάρτη τα εδάφη του Ρωμαϊκού κράτους και της Καρχηδονιακής αυτοκρατορίας μετά τον 1ο Καρχηδονιακό Πόλεμο.
6. Δείξτε στο χάρτη τις περιοχές των κύριων μαχών κατά τη διάρκεια του 2ου Καρχηδονιακού Πολέμου.
7. Ως προς τι διέφερε ο 3ος Καρχηδονιακός Πόλεμος κυρίως σε σχέση με τους δυο πρώτους;
8. Ποιες αλλαγές έλαβαν χώρα στην κατάσταση των σκλάβων από τον 6ο έως τον 2ο αιώνα πριν την εποχή μας;
9. Πώς ο Αύγουστος συγκέντρωσε όλη τη δύναμη της Ρώμης στα χέρια του;
10. Πώς οι αλλαγές στο ρωμαϊκό στρατό από τον Μάριο προετοίμασαν το δρόμο για τη δικτατορία του Σύλλα;
11. Ποιες καινοτομίες εμφανίστηκαν στη Ρωμαϊκή αρχιτεκτονική και γλυπτική;
12. Πότε και γιατί η ρωμαϊκή ρητορεία ξεκίνησε να παρακμάζει;
Από τα μεσαιωνικά χρόνια μέχρι την Οκτωβριανή Επανάσταση
Ξεκινώντας το δεύτερο εξάμηνο της έκτης τάξης, οι Σοβιετικοί μαθητές παίρνουν ένα καινούριο σχολικό βιβλίο που ονομάζεται “Ιστορία της Μεσαιωνικής Εποχής”, το οποίο χρησιμοποιούν μέχρι το τέλος της έβδομης τάξης.
Στο δεύτερο εξάμηνο της έκτης τάξης μελετούν για τα Γερμανικά και Σλαβικά φύλα, την πτώση της Ρωμαϊκής αυτοκρατορίας, την εδραίωση του φεουδαρχικού συστήματος στην Ευρώπη, τη συγκρότηση του Φραγκικού κράτους, την αυτοκρατορία του Καρλομάγνου, την εδραίωση του φεουδαρχικού συστήματος στο Βυζάντιο και την Ανατολική Ευρώπη, τις κατακτήσεις των Αράβων, την κατάρρευση του Αραβικού Χαλιφάτου και το φεουδαρχικό σύστημα σε Ινδία και Κίνα.
Το πρόγραμμα της Ιστορίας της έβδομης τάξης αφιερώνει έναν ολόκληρο χρόνο στη μελέτη των ιστορικών γεγονότων από το 1150 έως το 1650. Στο σχολικό βιβλίο πάνω σε αυτήν την περίοδο, καλύπτεται η Ιστορία κάθε σημαντικής ευρωπαϊκής χώρας, μαζί με ποικίλες αναπτύξεις πολιτισμών, γεωγραφικές ανακαλύψεις, τεχνολογικές προόδους. Ιδιαίτερη προσοχή δίνεται σε πλήθος ιστορικών και πολιτισμικών προσωπικοτήτων, όπως ο Δάντης, ο Πετράρχης, ο Λεονάρντο Ντα Βίντσι, ο Ραφαέλ, ο Τόμας Μορ, ο Λούθηρος, ο Ερασμος, ο Κοπέρνικος, ο Γαλιλαίος, ο Θερβάντες κι ο Σαίξπηρ.
Είναι ορατό, επομένως, ότι οι Σοβιετικοί μαθητές αφιερώνουν τρία χρόνια μελετώντας τη μεσαιωνική και αναγεννησιακή Ιστορία και ότι το πραγματοποιούν αυτό με έναν αξιοσημείωτο βαθμό διεξοδικότητας.
Όπως έχω ήδη επισημάνει, οι Σοβιετικοί μαθητές στην όγδοη και ένατη τάξη μελετούν την Ιστορία της ΕΣΣΔ στο πρώτο εξάμηνο κάθε τάξης και την παγκόσμια Ιστορία στο δεύτερο.
Το βιβλίο παγκόσμιας Ιστορίας για την όγδοη και ένατη τάξη ονομάζεται “Novaya Isstoria” (“Σύγχρονη Ιστορία”) κι εκδίδεται σε δύο τόμους, έναν για κάθε τάξη.
Ο τόμος για την όγδοη τάξη καλύπτει την περίοδο από το 1650 έως το 1870.
Η υπερβάλλουσα έμφαση, όπως πιθανόν να αναμενόταν, δίνεται στην Ευρωπαϊκή Ιστορία, ιδίως στην Ιστορία της Αγγλίας, της Γαλλίας και της Γερμανίας, παρ’ όλο που και η Ιστορία της Ινδίας και της Κίνας δεν παραμελείται, ενώ η αμερικανική Ιστορία παρουσιάζεται σε δύο κεφάλαια.
Ο δεύτερος τόμος της “Σύγχρονης Ιστορίας”, που χρησιμοποιείται στο μάθημα της παγκόσμιας Ιστορίας της ένατης τάξης, καλύπτει την περίοδο από το 1870 έως το τέλος του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.
Το πρώτο κεφάλαιο ασχολείται με τον Γαλλο-πρωσικό πόλεμο και ακολουθείται από κεφάλαια για τη Γερμανία, την Αγγλία, τη Γαλλία, τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Κίνα κατά την περίοδο αυτή.
Επίσης συμπεριλαμβάνονται κεφάλαια για το Διεθνές Εργατικό Κίνημα και ένα για τις διεθνείς σχέσεις κατά τη διάρκεια εκείνης της περιόδου.
Το βιβλίο καταλήγει με ένα εκτενές κεφάλαιο σχετικά με τον Α’ Παγκόσμιο Πόλεμο και μια ανάλυση πάνω στην Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία, η οποία εγκαθίδρυσε τον κομμουνισμό ως μορφή διακυβέρνησης και ως τρόπο ζωής.
Οι τρεις τελευταίες τάξεις αφιερώνονται στην Ιστορία της ΕΣΣΔ
Οι Σοβιετικοί μαθητές διαμορφώνουν τη μελέτη της Ιστορίας τους στο Λύκειο με ένα τριετές πρόγραμμα πάνω στην Ιστορία της ΕΣΣΔ, ξεκινώντας από την όγδοη τάξη και ολοκληρώνοντάς το στη δέκατη.
Έτσι, πράγματι μελετούν την Ιστορία της χώρας τους σε πέντε διαφορετικές τάξεις κατά τη διάρκεια της ακαδημαϊκής τους πορείας: στην τρίτη τάξη, στην τέταρτη τάξη, και ξανά με μια ακολουθία μαθημάτων στην όγδοη, ένατη και δέκατη τάξη.
Το σχολικό βιβλίο για την Ιστορία της δικής τους χώρας στις μεγαλύτερες τάξεις ονομάζεται απλώς “Ιστορία της ΕΣΣΔ” και διαθέτει τρεις τόμους, έναν για κάθε τάξη.
Συνολικά αυτοί οι τόμοι απαριθμούν περίπου 800 σελίδες κανονικού μεγέθους – με μικρή εικονογράφηση – ή περίπου 16.000 λέξεων. Στην όγδοη τάξη οι Σοβιετικοί μαθητές μελετούν την Ιστορία της Ρωσίας από τις απαρχές της έως το 1750 περίπου.
Στην ένατη τάξη από το 1750 έως το 1900 περίπου. Και στη δέκατη τάξη από το 1900 έως σήμερα.
Είναι σημαντικό να σημειωθεί ότι αυτοί οι διαχωρισμοί σε γενικές γραμμές γίνονται παράλληλα με τη μελέτη των Σοβιετικών μαθητών πάνω στη λογοτεχνία της χώρας τους, από τάξη σε τάξη, έτσι ώστε η αίσθηση της Ιστορίας και της χρονολογίας να ενισχύεται διπλά.
Από αυτήν την ανασκόπηση στο πρόγραμμα Ιστορίας των σοβιετικών σχολείων θα γίνει φανερό ότι οι Σοβιετικοί μαθητές μελετούν την Ιστορία χωρίς διακοπή από το τελευταίο μέρος της τρίτης τάξης έως τη δέκατη τάξη.
Αφιερώνουν τρία χρόνια μελετώντας την Ιστορία της χώρας τους, αρχίζοντας από το τελευταίο μέρος της τρίτης τάξης, κατά τη διάρκεια όλης της τέταρτης τάξης, και καταλήγοντας με μια λεπτομερή μελέτη στα πρώτα εξάμηνα της όγδοης και ένατης τάξης και σε όλη τη δέκατη τάξη.
Επιπροσθέτως, αφιερώνουν τέσσερα χρόνια μελετώντας παγκόσμια Ιστορία: Αρχαία και μεσαιωνική ιστορία στην πέμπτη, έκτη κι έβδομη τάξη, και σύγχρονη Ιστορία στα δεύτερα εξάμηνα της όγδοης κι ένατης τάξης».